Sin duda alguna, el desafío más inmediato al que se enfrente la política municipal y la ciudadanía getxoztarra es la aprobación del nuevo Plan General de Ordenación Urbana. Se trata de un plan de enorme transcendencia que condicionará la vida de generaciones futuras y diseñará el Getxo de dentro de 20 años.
La situación actual no es buena, el PGOU vigente aprobado por el PNV en 2001 es una catástrofe climática y sociológica que pone el futuro de Getxo a los pies del cemento por encima de las necesidades de las personas. La pérdida de zonas verdes naturales, la pérdida de patrimonio, el alto precio de la vivienda, el declive socioeconómico y las miles de personas jóvenes que forzadas han dejado nuestro municipio son testigo trágico de sus efectos.
El PGOU ahora en discusión, propuesto por PNV y PSE, no es más que un ejercicio de Greenwashing. Es cierto que salva algunas zonas verdes en Azkorri, pero esa es la única bondad que se le puede atribuir a dicha propuesta. Está diseñado, una vez más, en beneficio de constructoras y vendedores de cemento, por encima de las personas y sus vidas y sin un modelo claro de ciudad. La actividad económica, sin planificar, se expulsa del centro urbano, los barrios son olvidados y no se contempla un cambio radical acorde con la emergencia climática. Y qué decir de la vivienda, sigue apostando por un modelo privado limitando la vivienda pública de alquiler a los mínimos establecidos por ley.
Pero, tras las elecciones, el PNV, para aprobar el PGOU, al igual que otros asuntos, como los presupuestos municipales, necesita apoyos. En qué dirección elija dichos apoyos condicionará el modelo de pueblo que tenemos. Tres opciones se le presentan, el modelo PP, el cambio del que EH Bildu es garantía o el apoyo de Elkarrekin Podemos.
Lo visto hasta ahora no augura nada nuevo. Resulta evidente que el PNV ha escogido al PP como socio preferente de la legislatura. Son varios los acuerdos que ambas formaciones han hecho efectivos con un PSOE atrapado entre fuerzas de derecha. Evidentemente, desde una opción de izquierdas y abertzale, el PP es el peor compañero de viaje que se puede elegir, y más aún cuando toca definir el Getxo de dentro 20 años.
Desde nuestra posición de oposición responsable y constructiva nuestra labor es proponer, impulsar un cambio a la izquierda, y sobre todo responsabilidad. Responsabilidad con los y las getxoztarras y responsabilidad con las generaciones venideras, Getxo no puede seguir sometido al cemento, de espaldas a la gente joven, construyendo un municipio sin actividad económica.
El PNV ha tomado una decisión: a la derecha y hacia el cemento. Hemos de evidenciar el error, generar el cambio. Los resultados electorales dejaron claro que la prepotencia mostrada por la mayoría absoluta anterior no era una buena manera de hacer. No parece que todavía se hayan percatado. Sirva como ejemplo que desde mayo no ha habido ninguna comunicación bilateral oficial entre PNV y EH Bildu, ni siquiera de carácter protocolario, y entre tanto, el PP es el socio escogido para sueldos, liberaciones, y el PGOU. Un error que hay que enmendar.
Eta ez, ez da gu EAJ desgastatzeko egiten ari garen kanpaina bat, edozein herritarrek badaki Osakidetza gero eta txartoago dabilela, adibidez: gaixorik egonda mediku kontsulta deitu eta datorren astea baino lehen ezin dizutela eman esaten dizutenean, edo gaur mediku batekin eta datorren hilean beste batekin tokatzen zaizunean; edo espezialista batekin, demagun neurologoarekin, Alzheimer gero eta handiagoa duen amarentzat kontsulta eskatu eta 6 hilabetera ematen dizutenean; medikuek asmatu ezinik daramaten zure gaitzaren diagnostikorako ezinbestekoa den proba bat eskatu (dentsitometria bat esaterako) eta gutxienez 8-10 hilabete itxaron beharko duzula esaten dizutenean… eta horrelako mila adibide jar ditzakegu.
Egoera larria da, horren adierazgarri gure osasun sistema publikoak herritarrak gero eta gehiago kezkatzen dituela: 2022ko abenduan Deustobarometro sozial izeneko inkestak azaldutako txostenean, kezka nagusien artean osasun arreta agertu zen lehen aldiz, eta gainera oso goian, bigarren postuan (soilik prezioen igoera orokorraren atzetik). Eta Osakidetzaren balorazioa 10en gain 5.0koa izan zen, hots, ozta-ozta gaindituta. Sekulako aldea hamarkada bat lehenagoko egoerarekin, Osakidetza herritar gehienentzat harro egoteko arrazoi handienetakoa zenean.
Osasun zerbitzu publikoaren txarrera egite horren aurrean gero eta gehiago dira aseguru pribatuak kontratatzera jotzen duten herritarrak (jakina, hori egin nahi eta, batez ere, hori egin ahal dutenak). EAEn (Euskal Autonomia Erkidegoan) azken hamarkadan osasun aseguruen kontratazioak %19,5 egin du gora, horrela gaur egun ia 505.000 biztanlera iristen delarik poliza pribatu bat dutenen kopurua (biztanleriaren %23). Eta horren ondoan txanponaren beste aldea: osasun zentro pribatuak ugaritzen eta indartzen ari dira. Gure herrian buelta bat eman besterik ez da behar urte gutxian kontsultorio eta klinika pribatuen presentzia nabarmen handitu dela ikusteko.
Begi bistakoa da: osasuna pribatizatzen ari da, negozio bihurtzen. Eta horretarako erabiltzen ari diren bidea ez da batere orijinala, ez; zerbitzu publikoen pribatizaziorako erabili ohi den betiko ildotik ari dira: kudeaketa txarra eta utzikeria, zerbitzuaren kalitatea murrizteko eta horrela herritarrek pixkanaka eskaintza pribatura jo dezaten; aldi berean osasungintza publikoan eskaini behar diren hainbat zerbitzu progresiboki pribatizatzen joan, baliabide faltaren aitzakian gaixoak zentro pribatuetara deribatuz, edota zerbitzu batzuk eragile pribatuen esku utziz kontzertazioen bidez. Baliabide faltaren “aitzakian” esan dut, bai, izan ere dauden gabezia horiek (ekipamendu eskasiak, mediku eta erizain nahikorik ez egotea, eta gisakoak) Osakidetzaren arduradun eta kudeatzaileek eurek sortuak baitira, urteetan zehar izan duten aurreikuspen falta eta inbertsio erabaki desegokien ondorioz.
EAEn EAJ da prozesu hori gidatzen ari dena, arrazoi argi batengatik: hori da bere eredua osasun zerbitzuetarako, eta hori da orokorrean gaur egun bultzatzen ari den gizarte eredua. Garai bateko gizarte kohesionatuaren proposamenetatik gero eta urrunago, mendebaldeko eskuinaren planteamenduekin gero eta lerrotuagoa agertzen ari zaizkigu jeltzaleak, eredu dualizatu baterako bidean: zergak herri aurreratu bati dagokion mailaren oso azpitik mantenduz, oinarrizko zerbitzuak (osasuna edota zaintza adibidez) negozio pribatuaren esku utziz (alegia, ordaindu ahal ditzakeenarentzat); eta aldi berean zerbitzu publikoak kopuruz eta kalitatez ahulduz joan, gizarteko sektore babesgabeenei arreta minimoa eskainiko liekeen sistema publiko marjinal bat bihurtzeraino.
Baina ez gaitezen alarmismoan erori, zorionez oraindik ez gaude fase horretan, eta gure esku dago mediku kontsultara goazenean osasun txartela beharrean visa txartela eraman beharko dugun eguna ez iristea. Osasuna ez da merkantzia bat, ez diezaiegun gure babesa eman gure osasun eskubidea pribatizatu nahi dutenei, eta defenda dezagun osasungintza publiko, integral, unibertsal eta kalitatezkoa. Osasuna pertsona guztien eskubidea delako, eta ez gutxi batzuen negozioa.
Ez dira bakarrak izan, orotara 36 euskal preso politikok eta 16 senidek galdu dute bizitza antzeko egoeretan, eta bi pertsonek bere buruaz beste egin dute kartzela ekiditeko. Soilik azken hamabi urteetan 13 izan dira bizitza galdu duten euskal presoak.
Heriotza guzti hauek ekidin zitezkeen. Lortu dugu dispertsio politikarekin amaitzea, eta honek bermatzen du Antoniaren kasua berriro ere ez errepikatzea. Baina salbuespenezko espetxe politikak bere horretan jarraitzen du. Angelen kasua ez errepikatzeko bermerik ez dago egun. Preso, iheslari eta deportatuak etxera ekarri ezean, ez da egongo.
Dispertsio politikaren amaiera askotariko sektore eta eragileen lanak ahalbidetu du, erreferentzia konpartitu argiekin eta etenik gabeko mobilizazio sozialarekin batera. Itzelezko sormen ariketa kolektiboa izan den mobilizazio zikloa, ekarpen maila guztiak barnebiltzeko gai izan dena. Ezin ekimen guztiak lerro hauetara ekarri, zerrenda amaigabea litzateke: kirol esparruan, kulturalean edota sindikalean; gazte mugimenduan zein mugimendu feministan; eremu juridikoan, instituzionalean; espetxeetan... Eta azken geltokia den guztien etxeratzea ere, filosofia berdinak gidatutako lanak ahalbidetuko du.
Garaipen ukaezina da dispertsio politikaren amaiera, konplexurik gabe ospatu beharrekoa. Pozgarria da, oso, lehen graduak eta isolamendua iraganean utzi izana, edota geroz eta preso gutxiago egotea. Baimenek, 3. graduek eta baldintzapeko askatasunek ziklo berri baten aurrean gaudela ikustarazten digute, moldatu beharreko egoera berri baten aurrean. Denon ardura da, lortutakoaren kontzientzia hartu eta erreferentzia solidoak eraikitzea, zailtasun berriei aurre eginez etsi gabe. Orain arteko adostasun mailari eutsi eta mobilizazio ziklo oso bat zabaltzeko ordua da, berandu baino lehen denak etxean izateko. Bake justu eta iraunkor bat bermatzeko. Berriro gerta ez dadin.
