IRITZIAK
Ez da ikasten
Arantza Gutierrez Paz | 2024-11-04 12:17:00
Azken egunetan Pais Valenciá-ri begira gaude, Danak ekarritako uholdeek egindako triskantza eta eragindako hildakoak direla eta.
Metereologo eta adituen ohartarazi arren, alarma berandu aktibatu zen. Beranduegi. Eta horrek areagotu du tragedia. Administrazioen eraginkortasun ezari, gainera, enpresarien zikozkeria gehitu behar diogu, eta horrek ekarri ditu pertsona askok bizia galtzea…
Getxon ere bizi izan genuen horrelako egoera bat, zorionez hildakorik gabe; 2008ko uholdeetan, alerta oso berandu heldu zen, eta pertsona batzuk hiltzeko zorian egon ziren garajeetan, non xukatze-sistemak ez zebiltzaten, ekaitzaren ondorioz elektrizitaterik ez zegoelako… Kalteak ugariak izan ziren, eta familia askok ia dena galdu zuten.
Alerta garaiz heltzeak bizitzak salba ditzake, baina ez etxeak, ondasunak, bizitza bateko oroimenak… Horiek salbatzeko hirigintza arduratsua behar da, uholde-zonaldeetatik kanpo; urak beti bilatzen baitu bere bidea. Ildo horretan, Getxoko Udalak inposatu nahi duen HAPOn mantentzen dira eraikinak uholde-zonaldeetan; are okerrago, presio urbanistikoa handitzen da eremu horietan. Arazoa larriagoa da, kontuan hartuta azken urteotan ibaian gora ere urbanizazioak ugaritu baitira.
Azken urteotan, segurtasun faltsuaren sentsazioa zabaldu bada ere, Udalak, Aldundiak eta Jaurlaritzak badakite edozein momentutan 2008ko egoera bizi daitekeela Gobelako ubidean; izan ere, azken urteetan errekak abisuak eman ditu eta urduritasun-uneak bizi izan dira Larrañazubin, Zubilleta eta Fadura inguruan. Bitartean udal administrazioak erabili du auzokide batzuen eskaera, arazoari ez heldu eta irtenbidea ez emateko. Ez HAPO idatzi duen taldea ezta arduradun politikoak ere ez dira kaltetuekin bildu, ezta egin dituzten alegazio edo eskaerei erantzun ere.
Klima-aldaketak ekarriko ditu muturreko gertaerak. Ezin jakin noiz edo nola, baina bai aurreikusi ahal da non eragingo duten, baita nola ekidin ere. Zoritxarrez, ez da ikasten, eta interes ekonomikoek markatzen dute hirigintza, herritarren behar orokorra baino.
Romo, año 2052
Iñaki Gonzalo "Kitxu" | 2024-10-07 10:05:00
Vuelvo a Romo tras 27 años de exilio. Un cosquilleo me recorre el cuerpo. Es la emoción ante el rencuentro con mi gente, con el barrio que tanto he añorado
Mi primera cita: la Nagusien Etxea. Voy a visitar a mi tía Maria Luisa. Espera. Me he debido equivocar. ¿Qué es esto? ¿Y este edificio de cinco plantas tan feo? ¡No puede ser! Voy a preguntar. Una señora me cuenta lo que pasó. Como derribaron la Nagusien Etxea a golpe de intolerancia, como golpearon a los y las vecinas que se negaban a ver desaparecer el lugar donde tan buenos ratos habían pasado.
Me despido de la señora y sigo mi camino un poco apesadumbrado. Me dirijo a la única librería que quedaba en el pueblo cuando tuve que marcharme. Recuerdo que allí presentaban sus libros los y las escritoras del pueblo y una vez al mes se celebraba el club de la lectura. Espera. ¿Dónde está? ¿Y ese cartel de SE VENDE? ¿Me habré vuelto a equivocar? Un señor me habla del triste momento en el que tuvieron que cerrar la librería y me aconseja que si quiero comprar un libro, de esos que huelen a papel y puedes subrayar y escribir notas a pie de página, tendré que ir al museo del libro de Bilbao.
Sigo mi camino con un nudo en el estómago, cabizbajo. No encuentro escaparates iluminados. Solo carteles de locales en venta o en alquiler y persianas bajadas.
Ah! ¡Tengo que comprar pan y alguna otra cosilla! Me dirijo a la panadería de toda la vida , la de Izaskun. A ver como sigue su hija que tuvo un accidente y nos tuvo a todo el barrio en vilo. Nada. Ni rastro de la panadería de Izaskun. Un chaval me indica el camino para comprar el pan en una gran superficie comercial, cerca del ambulatorio.
Decido volver a casa. Acabo de recordar que en algún lugar tengo un ejemplar de 1984, de George Orwell. Tengo costumbre de quedarme dormido leyendo y no pierdo la esperanza que, al despertar, todo haya sido un sueño. Un mal sueño.
Getxo salgai dago, Getxok salgai jarraitzen du.
Nerea Guijarrubia Garzia | 2024-07-23 08:20:00
2001eko HAPOak (eta aurreko hirigintza politikek) ekarritako arazo guztiei aurre egiteko aukera galdu du EAJk eta PSEk osatutako udal-gobernuak. Izan ere, HAPO honek errezeta zaharra du ardatz, eraikuntza masiboan oinarritutako plana da: zonalde berdeak suntsitzea, hiriguneko lurzoruetan (ia bakarrik) etxebizitza libreak eraikitzea, eta etxe enblematikoak eraistea, besteak beste, jasotzen ditu haren orriotan.
Errezeta zaharraren osagai horiek guztiek ekarri gaituzte egungo eszenatokira.
Urteetan, udal-gobernuak gauzatutako hirigintza eta etxebizitza politikek eragin dute gazteen (eta ez hain gazteen) exodoa ondoko herrietara, ordaindu dezaketen etxebizitza duina eskuratzeko.
Etxebizitza soziala helburu ez duen udal-administrazioak ahalbidetu du espekulazioa jaun eta jabe izatea Getxoko etxebizitza merkatuan. Erostea zaila bada, alokatzea ere, ez da samurragoa. Ez behintzat, prezio eta baldintza duinetan. Baina hori gutxi ez balitz bezala, azken urteotan, turismora bideratutako etxebizitzen (kontrol gabeko) hedatzearekin batera, espekulazioa areagotu baino ez da egin; hala, gazteen (eta ez hain gazteen) (etxe)bizitza proiektua deserria da.
Ez gara inozoak, jakin badakigu etxebizitza arazoa egiturazkoa dela, udalerriz gaindiko arazoa ere badela. Baina ez dezagun ahaztu tokian tokiko udal-administrazioak aukera daukala arazoa apaltzeko, zuzentzeko, neurriak hartzeko, herriari begirako etxebizitza plan integrala sortu eta abiatzeko.
Udal honek, ordea, egiturazko arazo hori larriagotzeko eta betikotzeko hautua egin du azken 30 urteotan (ez bada gehiago).
2000tik 2012ra urte bitartean 1656 etxebizitza eraiki ziren; horietatik 1262 etxebizitza libreak izan ziren, babestuak 394 ziren. Azken horietan, tasatuak eta erosketa erregimenekoak zeuden; beraz, alokairuzko erregimenean bat ere ez.
Politika horiek, ez beste ezerk, kokatzen gaituzte gaurko eszenatoki lazgarrian.
Hala, erraz ondorioztatzen dugu eraikuntza masiboak ez diela herritarrei, inoiz, etxebizitza eskubidea bermatuko, baizik eta, kontrakoa, ukatuko diela. Agintarien benetako ardura etxebizitza arazoa izango balitz, bestelako politikak proposatuko lituzkete eraikuntza masibotik harago.
Adibidez, une honetan dauden etxebizitza babestuak parke publikoan finkatzeko hautua egingo zuten, eta, ez utzi, urte batzuen ondoren, ondasun publiko horiek esku pribatuetara igarotzen. Izan ere, etxebizitza publikoak funtzio soziala betetzeko eraikitzen dira, eta Getxok etxebizitza parke publiko sendoa behar du; alde batetik, merkatuaren logikari balazta jartzeko; beste alde batetik, oraingo gazteak emantzipatu daitezen, baina baita 20 urte barru izango diren gazteak ere emantzipatu daitezen, eta 2060ko gazteak ere emantzipatu daitezen…
Horretarako, etxebizitzen funtzio publikoa bermatzeko, ezinbestekoa da udal-administrazioaren esku egotea parke publikoa. Plan berrian, aldiz, etxebizitza asko erosketara bideratuta dago, horrek dakartzan ondorioekin.
Epe labur, ertaineko eta luzeagoko begirada izan behar du HAPOak. Eta horretarako, arkitektura administratiboa, eta behar beste baliabideak behar ditu Getxok, etxebizitza kudeatzeko erakunde bat, hain zuzen ere.
HAPO berriak herriguneetan (eremu urbanoan) 1353 etxebizitza eraikitzea aurreikusten du, nahiz eta horien 492 etxebizitzek ez duten konputatzen etxebizitza gisa, zuzkidura jarduketa bidez eraikiko dituzte-eta. Bada, 1353 etxebizitza horietatik 1005 etxebizitza libre eraikiko dituzten gure hirigune eta auzoguneetan. Babestuak salmentarako 125 izango dira, eta alokairurako 164 eta tasatuak 59. Gaur egun, etxebizitza legeak zehazten duen gutxienekoa beteko da, ez besterik.
Hori bai, bolo-bolo iragarri dituzten gainerako etxebizitza babestuak gure herriko berdeguneetan eraikiko dituzte. 2001eko planak Andra Mariren eraikuntza masiboa proposatzen bazuen, plan honek Andra Mari, partzialki, zementuz betetzea proposatzen du. Baina kasu honetan, hor kokatzen ditu etxebizitza babestu ia denak: 1891 etxebizitza. Ez al da hori 2001eko plana gauzatzeko lehen urratsa egitea?
Antza, arduradun politikoek pentsatuko dute etxebizitzaren eskubide subjektiboa exijitzen dugunok ingurumenaren suntsiketa baimenduko dugula, baina, berriz ere, oker dabiltza. 2001eko planak jasotzen zuen Andra Mariko eraikuntza masiboa 2006an behin-behinean gelditzea lortu zuen herriak, milaka eta milaka herritarren mobilizazioaren eta konfrontazioari esker. Eta sugar hori ez da amatatu. Izan ere, badira beste bide batzuk herri honetako berdegune eskasak errespetatu eta etxebizitza eskubideari bide emateko. Besteak beste, herriguneetan eraikitzen den gehiena babestua izatea. Baina eraikitzetik haragoko hamaika neurri har daitezke, etxebizitza eskubidea bermatu aldera. Horretarako baina plan oso bat behar da, ez adabakirik.
HAPOak ez ditu ingurumen jasangarriaren oinarrizko printzipioak betetzen; ez mugikortasun ikuspegitik, ezta auzogune bizigarrien ikuspegitik ere. Horrez gain, ez du herriko ondarea babesteko katalagoa handituko. Hala, herriko etxe adierazgarri ugarik eraisteko arriskuan daude, inolako babesik gabe.
Bestalde, jakin badakigu Alderdi Popularraren laguntzarekin onartuko dutela HAPOa, eta bidesaria getxoztar guztiok ordainduko dugu: luxuzko beste hotel bat, dirudunentzako luxuzko etxebizitzak Sener enpresaren lursailean, Galean… “pelotazo urbanistikoa” deiturikoaren hatsa lau haizetara zabaldu da udalerrian.
Ezin dugu ahaztu edukia bezain salagarria dela HAPOa berrikusteko egindako prozesu zitala. 2013tik berrikuspena hasi zen eta prozesu luzea bezain iluna izan da, herritarrak nekatzeko asmoz-edo. Prozesuak ez du ia komunikazioa sustatu, eta herritarren oposizioa agerikoa izan da bilera informatiboetan.
Alkatearen diskurtso eta praktikaren arteko amildegia nabarmena da; "Esan gezur bat mila aldiz, errepikatu hitzez hitz, handik gutxira ikusi egia bihurtzen" abestiaren leloa ofizio bihurtu du Agirre alkateak etxebizitzari buruz hitz egiten duen bakoitzean.
Ezinbestean, herri-ereduaren eraldaketa aldarrikatzen dugunok, gezur horri aurre egiteko, gertatutakoak eta errealitate gordina ditugu argudio. Badakigu gezurrari egiarekin erantzun behar diogula, zintzotasunez eta arrazoiz. Eta horretarako, historiak eta hainbat istoriok irakatsi diguten legez, antolakuntza, mobilizazioa eta borroka baino ez zaizkigu geratzen. HAPO honi ez!