IRITZIAK
Subflubiala gelditu behar dugu!
Helena Franco Ibarzabal | 2025-02-03 12:27:00
2025. urtean, aldaketa klimatikoari buruzko alarma guztiak piztuta daudenean eta trantsizio ekologikoaren beharra nahiko modu orokortuan onartuta dagoenean, nekez uler daiteke garraio-eredu zaharreko proiektuekin tematzea.
Garraioaren inpaktu ekologikoaren datuak oso kezkagarriak dira. Batzuk ematearren: IHOBEk argitaratu duenez, eta EAEra mugatuz, garraioak eragiten ditu berotegi efektuko gasen isurketen %36, eta isurketa horiek etengabe ari dira handitzen (1990 eta 2022 urteen artean bikoiztu egin dira, eta hurbilago etorrita ere, 2005 eta 2022 artean %17ko hazkundea izan dute). Urtealdi horretan (2005-2022) garraioa izan da isurketetan gorantz egin duen sektore bakarra, besteetan, hala nola industrian, etxebizitzetan edo energetikoan, joera beheranzkoa izan baita. EVEren 2022ko datuak ere ildo beretik doaz: energia-kontsumoa sektore guztietan beherantz doa, salbu garraioan; eta intentsitate energetikoan gauza bera gertatzen da.
Beste sektoreetan egiten ari dena goraipatu gabe (horietan ere motel eta konbentzimendu handirik gabe jokatzen ari baitira gure agintariak) argi dagoena hauxe da: garraioan ez dela ezer egiten ari!! Ez dago inolako plangintzarik edota politikarik jasangarritasunaren bidea garatzen hasteko; alderantziz, esango nuke, eredu zaharra luzatu nahian dabiltza, herritarren interesen eta planetaren biziraupenaren gainetik sektore energetikoaren eta automobilaren industriaren interesak lehenetsiz.
Ordua da (aspaldi behar zuen, baina tira) garraio-eredu zaharra atzean utziko duen proposamen jasangarri bat diseinatu eta martxan jartzeko. Ezinbestez mugikortasun beharrak gutxitzetik etorri beharko dena eta errepideari egun daukan gehiegizko protagonismoa kenduz. Lurzoruen erabilera orekatuagoan oinarritu beharko da (produkzio, kontsumo, aisia edota etxebizitza arloak kontuan hartuz), desplazamendu beharrak murrizteko. Merkantzien trafikoaren parte handiena errepidetatik atera beharko da eta portu eta trenbideetara bideratu.
Eta bidaiarien trafikoari dagokionez, nahiko argi dago nondik jo behar den: kotxe pribatuaren erabilera nabarmenki murriztu behar da, ez dago besterik. Horretarako bidaiatzeko beharrak gutxitzearekin batera garraio publikoa sustatu beharko da, eraginkortasuna eta erosotasuna bermatuko duen kalitatezko eskaintza baten bitartez; desplazamendu laburretan motorizatu gabeko moduak (oinez edo bizikletaz mugitzea) bultzatzearekin batera.
Premiazkoa da garraio-eredu jasangarri baterako trantsizio azkar bat egitea, berandu baino lehen. Ondo landu beharko dena, eta eragile politiko, sozial zein ekonomikoen eta herritarren aldetik ahalik eta kontsentsu zabalenarekin. Baina hori egin bitartean ezin dugu arazoa larriagotu. Kontrakoa, noranzko egokian jokatzen hasi beharko dugu eta ezetz esan errepidezko garraioa eta kotxe pribatuaren erabilera areagotu nahi duten proiektu eta politikei.
Horregatik ezin gara besoak gurutzatuta geratu proiektu horietako bat gure muturren aurrean nola eraikitzen duten ikusita. Subflubialaz ari naiz, Getxo eta Sestao artean eraikiko den autobidea, itsasadar azpiko tunel baten bitartez.
Subflubialak kotxe gehiago jarriko ditu errepideetan. Aldundiak berak aurreikusten du trafikoa etengabe handituz joango dela: 2019arekin alderatuta 2038rako ibilgailu pribatuek egindako bidaiek %21eko hazkundea izango omen dute; 2048an %33ra iritsiko litzatekeena. Gainera ez ditu egun dauden errepideen saturazioak konponduko (zentzu horretan adierazgarria da Arrontegi zubian bertan beste errei bat egiteko asmoa ere badagoela). Bistakoa dena, trafikoa ez baita arinduko errepide-sisteman ibilgailu gehiago jarriz, bidaiariak garraio publikora eta merkantziak trenbidera bideratuz baizik.
Arduratsu jokatzeko unea da. Subflubiala ez da aurrera begira jartzen gaituen proiektu bat, eredu zaharrari lotzen zaion proiektu anakroniko bat baizik. Planetaren, gure herriaren eta herritarren etorkizun jasangarri eta hobe baten alde gaudenok badakigu zer egin behar dugun: subflubiala gelditu behar dugu! Eta borroka horretan hurrengo hitzordua, egun gutxi barru: otsailaren 8an denok Bilbora!
Romo Bizirik, una iniciativa popular
Iñaki Gonzalo "Kitxu" | 2025-01-15 09:04:00
Romo Bizirik surgió para dar cobertura asociativa a los pequeños comercios de Romo. Como todos los proyectos que nacen fruto de la necesidad y la ilusión, también Romo Bizirik inició su andadura entre problemas burocráticos, reuniones interminables, pequeños tropiezos y los primeros grandes aciertos.
Desde entonces, los y las comerciantes que apostamos en su día por impulsar el pequeño comercio en Romo hemos ido añadiendo ingredientes a la coctelera: trabajo, ganas por sacar adelante iniciativas cada vez más arriesgadas, paciencia, ilusión e imaginación, sobre todo mucha imaginación.
El reto era y es enorme: luchar contra los desafíos que representan las nuevas tecnologías, la proliferación imparable de las grandes superficies comerciales, el cambio constante en los hábitos de compra, la inacción y desidia de los y las responsables políticos, la transformación constante y, a veces imperceptible, del paisaje urbano… Es la lucha de David contra Goliat, del pececito que lucha por sobrevivir en su pecera rodeado de tiburones.
Pero ante las adversidades en Romo Bizirik siempre nos hemos crecido. A cada dificultad, una propuesta, a cada reto, una actividad popular. Si alguien se cae el resto ayudamos a levantarlo, si alguno de nosotros tiene problemas, enseguida acudimos para echar una mano. Esta es la filosofía de Romo Bizirik, crear grupo, fomentar la solidaridad entre los y las asociadas, luchar, como el pececito, contra los grandes tiburones que desearían ver nuestros pueblos sin el agua que los pequeños comercios aportamos para dar vida al barrio.
Siempre que tenemos la ocasión nos damos a conocer con diferentes iniciativas, desde la jornada anual de Romotik Mundura, a las campanadas txikis que estas navidades han llenado de color la plaza Santa Eugenia.
Y este es nuestro afán: llenar de color nuestro barrio, iluminar con la luz de nuestros escaparates las calles, ofrecer cercanía a nuestros y nuestras clientas, evitar que los tiburones se coman al pececito.
Ez da ikasten
Arantza Gutierrez Paz | 2024-11-04 12:17:00
Azken egunetan Pais Valenciá-ri begira gaude, Danak ekarritako uholdeek egindako triskantza eta eragindako hildakoak direla eta.
Metereologo eta adituen ohartarazi arren, alarma berandu aktibatu zen. Beranduegi. Eta horrek areagotu du tragedia. Administrazioen eraginkortasun ezari, gainera, enpresarien zikozkeria gehitu behar diogu, eta horrek ekarri ditu pertsona askok bizia galtzea…
Getxon ere bizi izan genuen horrelako egoera bat, zorionez hildakorik gabe; 2008ko uholdeetan, alerta oso berandu heldu zen, eta pertsona batzuk hiltzeko zorian egon ziren garajeetan, non xukatze-sistemak ez zebiltzaten, ekaitzaren ondorioz elektrizitaterik ez zegoelako… Kalteak ugariak izan ziren, eta familia askok ia dena galdu zuten.
Alerta garaiz heltzeak bizitzak salba ditzake, baina ez etxeak, ondasunak, bizitza bateko oroimenak… Horiek salbatzeko hirigintza arduratsua behar da, uholde-zonaldeetatik kanpo; urak beti bilatzen baitu bere bidea. Ildo horretan, Getxoko Udalak inposatu nahi duen HAPOn mantentzen dira eraikinak uholde-zonaldeetan; are okerrago, presio urbanistikoa handitzen da eremu horietan. Arazoa larriagoa da, kontuan hartuta azken urteotan ibaian gora ere urbanizazioak ugaritu baitira.
Azken urteotan, segurtasun faltsuaren sentsazioa zabaldu bada ere, Udalak, Aldundiak eta Jaurlaritzak badakite edozein momentutan 2008ko egoera bizi daitekeela Gobelako ubidean; izan ere, azken urteetan errekak abisuak eman ditu eta urduritasun-uneak bizi izan dira Larrañazubin, Zubilleta eta Fadura inguruan. Bitartean udal administrazioak erabili du auzokide batzuen eskaera, arazoari ez heldu eta irtenbidea ez emateko. Ez HAPO idatzi duen taldea ezta arduradun politikoak ere ez dira kaltetuekin bildu, ezta egin dituzten alegazio edo eskaerei erantzun ere.
Klima-aldaketak ekarriko ditu muturreko gertaerak. Ezin jakin noiz edo nola, baina bai aurreikusi ahal da non eragingo duten, baita nola ekidin ere. Zoritxarrez, ez da ikasten, eta interes ekonomikoek markatzen dute hirigintza, herritarren behar orokorra baino.