Se plantea el derribo de las viviendas de Los Puentes por estar construidas en zona inundable. Viviendas donde hay vecinos y vecinas que recientemente han invertido en mejorar su habitabilidad. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
Los baserris y casas de Salsidu y Salsidualde, incluidos en el área de Zubilleta están condenados a desaparecer para que se levanten los bloques que deberán dar cobijo a los vecinos y vecinas de Los Puentes. Casas y baserris habitados por personas mayores, que quieren vivir los últimos años de su vida con tranquilidad, en el hogar que los vio nacer, donde se casaron, tuvieron hijos/as y familia. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
Decenas de baserris, casas, viviendas de familias están señaladas para desaparecer en Diliz, en Tosu, en Martiturri, en Ibarbengoa. Gentes que preguntan qué va a ocurrir con su casa o con su negocio. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
Proyectos empresariales paralizados, despreciados, dependiendo de la licencia que no llega, y no llegará o el estudio que no se hizo ni se hará. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
El Gobierno Vasco ha propuesto 60 edificios para ser protegidos y el Ayuntamiento se ha negado en muchas ocasiones con argumentos tan sólidos como que está previsto construir viviendas. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
El PGOU actual se aprobó en 2001, su vigencia se extendía a 2009. Por lo tanto, llevamos 13 años sin un PGOU en condiciones, con modificaciones parciales, construyendo un pueblo Franquestein con urbanizaciones tan impersonales y anticomunitarias como Iturribarri. En 13 años, PNV y PSE no han sido capaces de hacer su trabajo, pero quieren que los y las getxoztarras presenten alegaciones en 3 meses. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
En esta última fase del proceso, por parte del equipo técnico del que formaba parte trabajadores y trabajadoras municipales y una empresa externa se han producido retrasos que han superado los 3 meses y ahora 3 meses es el plazo que quieran dar para hacer alegaciones a la ciudadanía. La gente, los y las getxoztarras no cuentan con empresas de apoyo, ni con técnicos ni técnicas. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
Nos dicen que si la participación y tal. Los lantaldes de participación finalizaron su labor en 2014, desde hace 8 años no ha habido ningún tipo de participación ciudadana (las filtraciones interesadas y otras cosillas no cuentan como participación), pero ellos dicen que sí, que hubo participación. El nuevo plan no recoge las propuestas de los lantaldes, las obvia, pasa por encima de ellas y apuesta por un desarrollismo injustificado, un modelo caduco del que solo ganan cementeras y constructoras. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
Decenas de planos, dos mil folios, tres ordenanzas, informes de diferentes administraciones, el futuro de un pueblo sin futuro supeditado a los intereses inmobiliarios y la construcción de vivienda libre. Crecimiento que agota las zonas verdes, que se abandonan, no se recuperan. Cemento e intereses. No, no nos parece que 3 meses para presentar alegaciones sea tiempo suficiente.
Baina azken hilabeteotan plan horrek jasoko dituen zehaztasun batzuk ezagutu ditugu prentsa bidez. Adibidez, jakin izan dugu Salsidu-Zubilleta ingurunean kirugia egingo dutela, eta orain uholde-eremuan dauden etxeak kentzeko asmoa duela Udalak, eta Gobela errekari zor zaion lekua utzi. Ez litzateke albiste txarra, ez balitz hori egin dela bertako biztanleei bizkarra emanda, eta bulego batean marraztutako lerro eta planoek ez dituztela pertsonak kontuan izan, eta zalantza, kezka, izuak baino ez dituela sortu. Baina ez da lehenengo aldia.
Javier Madrazo Etxebizitzako sailburua zela, egon zen Salsidu-Zubilleta ingururako urbanizazio proiektu basatia, etxebizitza asko aurreikusten zituena. Orduan ere ez zen auzokoen nahiak kontuan hartzen, eta herritarren erantzuna nabaria izan zen. Inposaketaren aurrean bertako jabeek haien proposamena lantzea erabaki zuten, horrek izan zuen koste ekonomikoa altua izan bazen ere; hurrengo urteetan hainbat plan aurkeztu zuten, bertan dauden etxebizitza asko mantendu arren, hiri-hedapena baimentzen zuena eta, ondorioz, etxebizitza-parkea handitzea. Udaletxean oztopoak baino ez zuten topatu, eta proposamenaren bertsioak bat bestearen atzean batzertu zituzten udal hirigintzatik. 2008ko uholdeen ondoren, proiektu horietan ere Gobela ondoan dagoen etxebizitza-multzoetako biztanleentzako irtenbidea bilatzen saiatu zen.
Bitartean, Gobelan hainbat ekintza egin dira, uholdeen arriskua murrizteko -tamalez ez guztiz ezabatzeko- aurreikusitako aktuazioa burutu ez bazen ere. Aurreko alkateak hartutako konpromisoari jarraiki, ibilgua ere zaindu zen, eta garbitzen zen, noren eskumena zen eztabaidatik haratago... Baina, uraren mehatxuaren amets gaiztoa ahazten joan ziren agintariak -ez bertako biztanleak-, eta berriz ere postalaren Getxon ez zuen lekurik auzoak. Itxasoari begira eta Gobelari bizkarra emanez, melanomanoen kultura, turismoa eta “wellness” eskaintzen dituen herria bihurtu nahi duten horretan, kirugia egin beharra dago, baina ez bertako auzotarren lasaitunerako edo bizi-kalitatea hobetzeko. Ez. Etxe gehiago eraiki ahal izateko, baizik, eta Getxo-Berango hormigoizko continuum bat osatu ahal izateko
Eta, printzipioz, auzotar batzuek begi onez ikusten badugu Gobelari zor zaiona ematea eta Salsidu-Zubilletako etxeak bota eta biztanleak beste nonbaitera eramatea, susmoa dugu, hori etorkizuneko interes espekulatzaileen eskuetan geratuko dela proiektua, etxe-promotora baten interesen menpe. Bitartean, auzotar batzuek zorpetu dira etxeak irisgarriagoak, energetikoki efikazagoak eta atseginagoak izan daitezen, jakin barik ea inbertitutako diru hori eraitsiko den etxeekin batera. Beste batzuek, ordea, ez dakite zer egin, ez baitakite etxadiren gainean dagoen Damocles-en ezpata noiz eroriko den... Familia handitzen bada, etxe handiagoa behar izanez gero, saldu ahalko dute, nola?, jendeak baldin badaki botako dutela? Uholdeak errepikatzen badira, haien etxeetara itzuliko dira? Udal agintariek esan omen die batzuei lasai egoteko, epe-luzerako aurreikuspena dela HAPOrena. Ez dela hurrengo urteetan gauzatuko. Eta horrela bada, bitartean, udalak zonaldea zainduko du, edo, azken urteotan ikusten ari garen bezala, erdoiltzen utziko du, ea etxeak berez erortzen diren..., eta haiekin molestoa zaion antipostaleko auzoa?
Auzokoekin hitz egin ahal zuten aurretik, proiektatuta zegoena kontrastatu -herritarrek erantzukizuna eta elkarlanerako prestutasuna frogatu zuten Uholdeen Batzordean-. Berandu bada ere, espero dugu, herritarren erakusketa publikoaz haratago, orain kontsulta egin dezaten, Getxoztarron ahotsa entzun dezaten, baita baztertutako auzoetan bizi dutenena ere. Hala ere, ez dut konfiantza handirik.
Eta ikasketak direla-eta, 16 urte edo gehiagoko biztanleriaren %83 da mugitzen dena (2011ko datua). Aipatzekoa mugikortasun altu samarra dela, kasu bietan EAEn baino 19 puntu gorago gaudela (erkidegoan %59 eta %64, hurrenez hurren). Horri gehitu beharko genizkioke zaintzari loturiko desplazamenduak, edota erosketak egiteko eta kultur eta aisiaz gozatzeko egiten direnak.
Gaur egungo garraio eredua hipermugikortasun motorizatuan dago oinarrituta; etekin pribatua maximizatzea helburu duen eredu sozioekonomikoak nahierara erabiltzen du espazioa eta ondorioz merkantzien zein pertsonen mugimenduak neurriz gain hazten dira: bidaia eta trafiko gehiegi, dena azkarregi joan nahian, berdin distantzia luzean zein laburrean; herriei eta, zer esanik ez, ingurumenari horrek guztiak eragiten dion kalte izugarriari inongo jaramonik egin gabe.
Guk, ordea, ikuspegi ekologikoki arduratsu eta sozialki aurreratu batetik aztertu nahi dugu zeintzuk diren getxoztarrok gure hurbileko desplazamenduetarako dugun garraio beharrei erantzuteko modu egokienak, eta erantzuna argia da: modu ez-motorizatuak (oinez ibiltzea edo bizikletaz) bultzatzearekin batera garraio publikoa izan behar da gure apustua.
Begi-bistakoak dira garraio publikoa sustatzeko argumentu nagusiak:
- batetik, arrazoi ekologikoak. Esan gabe doa planetaren mugak gero eta ageriago geratzen ari diren garai hauetan, eta konponbideak askoz sakonagoak izan behar badira ere, automobil pribatuaren gehiegizko erabileraren aurrean garraio kolektiboak lehenetsi behar direla, besteak beste kontsumo energetikoa jaisteko edota berotegi efektuko gasen isurketak eta oro har airearen kutsadura murrizteko. Automobiletik tren, metro, bus, edo tranbiarako joera aldaketa horretan pizgarri ezinbestekoa izango da garraio publikoa hobetzea (kotxearen erabilerari zailtasunak jartzearekin batera, adibidez hiriguneetan zirkulatzeko eta aparkatzeko oztopoak jarriz edota prezioetan kotxeek eragiten duten benetako kostuak barneratuz).
- bestetik, badira ere arrazoi sozialak, izan ere garraio publikoaren hobekuntza batez ere hura gehien erabiltzen duten kolektiboei egiten die mesede; alegia mugikortasuna lortzeko beste biderik ez daukatenak, hau da, kotxerik ez daukatenak. Zentzu horretan erabiltzaileak nagusiki emakumeak dira (hiri barneko garraioan %60 inguru), eta berebat ikasleak, langileak edota klase apaleko herritarrak, horietariko asko etorkinak. Hots, kotxea eros ezin dezaketenak, edo hainbatetan, etxean kotxe bakarra izanik hura erabiltzea tokatzen ez zaienak (oraindik ere nagusi den familia konbentzionalean kotxea aitak edo senarrak hartzen baitu).
Getxon daukagun garraio publikoa nahiko onargarria izanik ere badago zer hobetu, zalantza barik. Zerbitzuaren maiztasuna handitu beharko litzateke (autobusak eta metroa sarriago, bereziki funtsezko ibilbide batzuetan, hala nola unibertsitate eta ikastetxeekiko loturak, edota ospitaleak eta osasun zentroekikoak; eta hondartzetarakoak ere, uda sasoian); ordutegiak luzatu, zerbitzua beranduago arte martxan egotea bermatuz, gaueko zerbitzua indartuz alegia.
Udalerri barruko mugikortasunari dagokionez, EH Bilduk etengabe aldarrikatzen eta udal gobernuak etengabe entzungor egiten dion Getxobusaren beharra azpimarratu nahi dugu, herri barnean auzoak eta zonalde batzuk eta besteak lotuko lituzkeenak.
Eta jakina, prezioa ere bai. Garraio publikoa benetan erakargarriagoa egin nahi badugu merkeagoa izan behar du. Barik tarifak altu samarrak dira; hileko bonuak, hobariak izanda ere, oso garestiak dira Europako beste hiriburu batzuekin alderatuta. Lehentasunezkoa da gazteentzako eta ohiko erabiltzaileentzako tarifa merkeagoak ezartzea, agian horrela gaur egun kotxea erabiltzen duten batzuk metroa edo busaren aldeko hautua egitera animatuko bailirateke; eta edozein kasutan seguru dena, prezio baxuagoek garraio publikoaren gatibu diren kolektibo eta herritarrei eurentzat ezinbestekoa den gastu hori arintzen lagunduko dielako.
