AKTUALITATEA

Ekonomia | 2022-09-06

EH Bilduk beharrezkotzat jo du zerga politikari buruzko eztabaida bat hastea, herri honetan sortutako aberastasunaren banaketa justua helburu izango duena eta, horrela, pertsona guztien eskubideak kalitatezko zerbitzu publiko unibertsalen bidez babestuko dituena. Familiei, sektore ahulenei eta enpresa txiki eta autonomoei eragiten dien prezio igoera baten aurrean gaude; bitartean, beste batzuek irabaziak biderkatzen dituzte, batez ere bankuek eta energia enpresa handiek, irabazi ilegitimoak, zalantzarik gabe (Iberdrolak 2.075 milioi irabazi ditu, Repsolek 2.539 milioi eta Banco Santanderrek 5.000 milioi, adibidez). Egoera hori erabaki politiko batzuen ondorioa da, ez da kasualitatea, eta berehala aurre egin behar zaio. Ez da neurri aringarrien garaia soilik; egiturazko aldaketak beharrezkoak eta premiazkoak dira. Bada garaia zerga erreforma justu, progresibo eta integral bati ekiteko.

Euskal herritarrek prezioen igoera handia (% 10 ingurukoa) ikusten ari dira, soldaten debaluazioa. Oinarrizko zerbitzuetan, hala nola osasungintzan, sistema publikoa ahultzen ari dela ikusten ari da. Hau ere ez da kasualitatea, hartutako erabaki politikoen ondorioa da. Erreforma fiskalak ezin du gehiago itxaron. Europar Batasuna ere erreforma fiskala eskatzen ari da. Gehiago bildu behar da herritarrei eskubide eta zerbitzu publikoak bermatzeko, baina bilketa bidezkoa eta progresiboa izan behar da. Eskuinak eta Europako eta munduko eliteek gerra saihestezin eta luzearen, murrizketa handien eta zerga beherapenen esparruan kokatu nahi gaituzten bitartean, ezkerretik bakea, diplomazia eta jendearen oinarrizko eskubideak babestea aldarrikatzen dugu, zerbitzu publikoak zabalduz.

Posible da beste egoera bat eta beste etorkizun bat, baina horretarako gauzak aldatu eta beste politika batzuk ezarri behar dira. Baita zerga arloan ere. Horregatik guztiagatik, EH Bilduk politika fiskalean norabide aldaketa bilatzen duten ekimen eta proposamen sorta bat aurkeztu du, non bankuentzako eta enpresa elektriko handientzako zerga berriak eta presio fiskala Europalp herrialdeekin parekatzea nabarmentzen diren.

Hauek dira EH Bilduk erakundeetan proposatutako neurriak:

1. Banka eta enpresa energetikoen gaineko zerga berria sortzea.

2. Gure lurraldeko zerga-presioa Europar Batasuneko euroguneko bataz besteko

portzentajera hurbiltzeko neurriak aztertzea:

• Zerga ezberdinetan dauden hobari eta kenkarien berrikuspena eginez eta

beharrezkotzat jotzen direnak soilik, mantentzeko proposamena aurkeztuz, zerga-gastuak murrizte aldera.

3. Zerga-elusioaren eta iruzurraren kontrako borroka areagotzea:

• Sozietateen gaineko zergen hobariak eta kenkariak murriztu eta

muga orokorra ezarriz.

• Iruzurraren aurkako Behatoki independentearen sorrera bultzatuz.

4. Sistemaren progresibitatea bermatzea:

•PFEZean lanaren eta kapitalaren diru-iturriak era bertsuan zergapetzeko bidea irekiz, oinarri bakarrerako bidea jorratuz, eta zerga-tarifa progresiboa ezarriz.

Urkulluk iragarri berri duen %4aren deflaktazioa kontrako norabidean doala ezin ahaztu, neurri horrek gehiengoak lagundu beharrean, gehien duten gutxiengoak babestera baitator.

• Ondarearen gaineko Zergaren erreforma bultzatu, zerga-ezkutua indargabetzeko eta familia-partaidetzak neurri batean zergapetzeko.

• Oinordetza eta Dohaintzen gaineko zergan, lehen mailako ahaidetasunean salbuespena mugatu, progresibitate printzipioa ezarriz.

• Sozietateen gaineko Zergan ahalmen ekonomikoaren arabera zergapetu, mozkin handienak dituztenek aparteko ekarpena egiteko bidea zabalduz.

• Beste zergak (Ondare Eskualdaketaren gaineko Zergan eta Egintza

Juridiko Dokumentatuen gaineko Zerga; Jokoaren gaineko Zerga; Zerga

bereziak; …) berraztertu.

5. Fiskalitate berdea indartu, “kutsatzen duenak ordaindu dezala” irizpidepean.

• Kontsumoan baino ekoizpen eta produkzio ereduan jarriz indarra.
• Ingurumen zergen balizko erregresibitateari aurre egiteko neurriak ezarriz.

6. BEZaren gaineko errebisioa, bereziki emakumeen produktuei aplikatutakoa erabat murriztuz.

7. Zerga guztiak arautzeko eskumena eskuratzeko beharra mahai gainean jarri beharra dago, Ekonomia Itunaren Batzorde Mistoaren hurrengo bileran.

Udalen kasuan, udal-tasak asteetan zehaztuko dira. Egoera orokor horren aurrean, kontuan izan behar dugu udal zergak eta tasak izozteak ez diela berdin eragiten pertsona eta bizikidetza unitate guztiei. Gehien daukanari mesede handiagoa egiten zaio. Familia ahulenentzat neurri bereziak ezarri behar dira, hau da, hobariak azpimarratu behar dira. Horrela, egoera benetan zaurgarrietan dauden pertsonek eta bizikidetza unitateek jasoko dituzte onurak. Azken finean, hobariak aplikatuta, gutxien dutenek oso gutxi ordaindu beharko dute, eta diru sarrera dezente dituztenek, berriz, ezarritako igoera ordaindu beharko dute.