IRITZIAK
Premiazkoa da Getxon udal zahar-egoitza gehiago izatea
Helena Franco Ibarzabal | 2022-02-03 10:24:00
Zur eta lur geratu naiz gure herrian zahar egoitzen zein eguneko zentroen ze plaza gutxi dagoen ikusita!
Datuak, Eustatetik ateratakoak, benetan dira deigarriak:
- adinekoentzako egoitzetako (erresidentzietako) plaza kopurua, 65 urte eta gehiagokoen mila pertsonako emanda, 23.27 besterik ez dira Getxon, EAEn adierazle horrek berak 42.06 balioa hartzen duelarik;
- eta beste horrenbeste adineko pertsonentzako eguneko zentroetako plazen kopuruari dagokionez: 4.28 plaza Getxon, EAEn 9.05 denean (datu hori ere 65 urte eta gehiagokoen ‰etan).
Azken urteetan bizitzen ari garen pandemia luze eta gogaikarri honek hainbat gauza utzi ditu agerian, besteak beste eredu ekonomiko kapitalista basatiaren muga ekologikoak, neurriz gaineko globalizaziori loturiko arazo produktiboak, osasun sistema publikoen zaurgarritasuna eta prekarietatea… Eta horiekin batera, zaintzaren krisia ere jarri digu muturren aurrean, lehendik ere existitzen zen problematika eta egoera, orain gordinkiago azaleratu dena zaintza beharrak areagotu diren honetan.
Zaintzarena, gai konplexua eta konponbide estrukturalak behar dituena, zaintza lanaren errekonozimendutik hasi eta zaintzen ardura kolektiboan oinarritu behar direnak. Ez duelako balio orain arte bezala lan hori guztia emakumeen bizkar uzteak, ez du balio eta gainera ez du funtzionatzen, jada emakumeok ezin dugulako (ez gaude full time etxean eta zaintzara dedikatuak, enpleguaren munduan ere bagaudelako); eta gainera ez dugulako nahi, denon onurarako den lan hori denon artean egin behar dugula uste dugulako.
Eredu zaharrak jada ez du funtzionatzen eta eredu berri baterako trantsizio batean gaude, zaintza beharren zati geroz eta handiago modu kolektiboan eskaintzera eramaten gaituena. Baina a zer nolako trantsizioa!! Sistema kapitalista patriarkal honetan askotan gertatzen den moduan, erabat kaotikoa izaten ari da, agintari publikoen aldetik planifikazio eta antolaketa seriorik gabe, negozio pribatuari esparru zabala utziz. Hain zabal, ezen eskaintza pribatua publikoa baino askoz handiagoa den (Bizkaian, zahar egoitzen artean 46 dira titularitate publikokoak eta 180 pribatukoak; eta plazei dagokienez, 3272 publiko eta 8177 zentro pribatuetan).
Sektore publikoak ardura berezia du hori guztia berrantolatzen eta egituratzen. Pertsonen beharrizan oinarrizkoenak, hala nola osasuna edota zaintza beharrak, ezin dira errentagarritasun pribatuaren arabera kudeatu; ez, pertsonak erdigunean jarriz eratu nahi dugu Euskal Herri berria eta hori da gure apustua zaintzen arloan ere.
Zahar egoitza eredu aurreratuak nahi ditugu: egoiliarren komunitatea den auzo edo herrian txertatuak, bertokoen hizkuntza errealitaterekiko sentsibilitatea dutenak, adinekoen beharrak eta beren duintasuna uztartzen duten bizitegi egiturak dituztenak, etxeekin antza dutenak; kualifikazio egokia eta lan baldintza duinak dituzten langileen eskutik. Eta titularitate publikokoak , pertsonen bizi beharrekin negozioa egingo ez denaren berme sendoena izateaz gain horiek direlako ardura publikoari exijitu ahal zaion kudeaketa humano eta eraginkorra benetan ziurtatu dezaketenak.
Eginkizun horretan Getxotik bertatik has gaitezke, are gehiago lehenbailehen hasi beharko ginateke, izan ere lehenago datuetan islatuta ikusi dugun moduan oso atzetik gabiltza, oso urrun EAEko batezbestekotik. Ordua da Getxon zahar egoitza publiko moderno, aurreratu eta kalitatezko gehiago eskaintzekoa. Arrazoiak begi-bistakoak: batetik, behar horiek egon badaudelako; bestetik, getxoztarrek gutxienez inguruko herritarrek duten ekipamendu eta prestazio maila berak izateko eskubidea ere badugulako; baina batez ere, kalitatezko zaintza kolektibo publikoa delako historikoki eta bidegabeki emakumeen bizkar utzi den zaintzen gainkarga ikusezin hori pixkanaka arintzen eta zuzentzen joateko modurik egokiena eta justuena.
¿Yo homófobo? Si tengo un amigo maricón…
Iñaki Gonzalo "Kitxu" | 2021-11-22 09:11:00
¿Yo machista? Si le ayudo a mi mujer a recoger la mesa… ¿Yo racista? Venga, si los morenitos son súper trabajadores… Cuántas veces habremos oído este tipo de comentarios, incluso entre las personas que conforman nuestro círculo más íntimos, y cuántas veces habremos dejado pasar la oportunidad de decirles que sí, que son homófobos aunque tengan amigos gays y machistas aunque ayuden en casa.
Contra la homofobia, el racismo y el machismo no sirven las medias tintas. Ninguna excusa es válida para tolerar en nuestro entorno actitudes que denigran o vulneran los derechos humanos.
Se trata de tolerancia y de intolerancia. Intolerantes son los y las que mantienen actitudes machistas, homófobas y racistas en su vida cotidiana; los y las que alardean de ello y los y las que desprecian al prójimo por razón de raza, género o condición sexual. Y tolerantes pero igual de intolerantes son los y las que cuando son testigos de este tipo de actitudes miran hacia otro lado o lo justifican.
Y es un virus que se ha extendido entre la juventud, también entre los y las que se declaran progresistas o abertzales. Estoy harto y asqueado de escuchar los mismos argumentos de siempre: es que los latinos vienen a quitarnos el trabajo (en una ocasión una persona de mi entorno político me dijo que era una vergüenza que un latino tuviera trabajo y yo, un gudari, estuviera en el paro), que los moros se dedican a robar y violar, que son los beneficiarios de la RGI mientras los vascos somos ciudadanos de segunda…
¿Os suena?
No. No existe justificación alguna para este tipo de actitudes y la respuesta debe ser radical. En este caso sí, de tolerancia cero. Los asesinatos de mujeres o los apaleamientos en vía pública de migrantes o de miembros de la comunidad LGTBI son sólo la punta del iceberg, la demostración extrema de la intolerancia y el odio. Pero las actitudes cotidianas, los comentarios en círculos cerrados, los micro machismos, los micro racismos…son el germen, la semilla que crece en nuestra sociedad y que, o la cortamos de raíz y a tiempo, o acabará por apropiarse de nuestras conciencias, cada vez más dormidas.
Kasualitaterik ez dago hemen
Irene Ezkurra | 2021-11-09 08:13:00
Astuna dela ezin ukatu gai oro (eta horrenbestez, iritzi oro) bizi dugun ez-ohiko egoerari lotzea, gazteak gazteak gazteak eta izurrite madarikatua, ni ere honetara nator oraingoan ere.
Gure bizitzak alde guztietatik zeharkatzen ditu ate joka dugun krisiak, ordea, eta ezin ezein esparruri buruz iritzirik eman hau kontenplatu ezean. Anabasa erraldoiak lehendik bizi genuen normaltasuna hankaz gora jarri eta gure bizitzak ere goitik behera aldrebestu ditu. Aldaketa hauek, kasualitatez, kalterako izan dira sektore zaurgarrienetan.
Zurrunbilo honen barruan, ikusten denari erreparatu ordez ikusgai ez dagoen horri erreparatu nahi diot hemen. Zehazki, pandemiak gazteongan eragin dituen ondorio psikosozialei. Gazte gehienok izango dugu gure inguruan azken urtean gaixotasun psikosozialik bizi izan duen gertuko edo ezagunik. Hau ere ez da kasualitatea hurrengo datuari erreparatzen badiogu, hots, gazteengan antzemandako gaixotasun psikosozialak nabarmen handitu dira gurean, eta hauek eragindako ospitalaratzeak %50 hazi.
Esaten genuen lehen ere, itxialdia eta hobeto esanda pandemiaren aurka egindako gestioak interes konkretu batzuei erantzun ziola.Ikusi genuen nola gazteon egoera inori axola ez eta gainera gure gainean jarri zutela pisu eta zama mordoa, gertatzen zenaren erantzule nola egin gintuzten ondo ikusi genuen. Testuinguru horretan bada ulertu behar dira gazteok egun bizi ditugun kasu guzti hauek, sozializatzeko espazioak alternatibarik gabe kendu eta gainera presio izugarria jartzen zaigun testuinguruan. Noski, eremu sozialaz gain badu bere garrantzia azken urteotan areagotu den prekarizazio mailak, lan eta ikasketen esparruan besteak beste. Bizi eredu idealizatu baten gezurra, etorkizun gordin guztiz ezegonkorra…jasan izan dugun egoerak eraman gaitu zenbaki hauetara, zalantzarik gabe.
Hau konpartitu ezkero, bada, ados egon gaitezke egoera larri honek atzean erantzule batzuk dituztela. Zehazki, ezegonkortasunera eta prekarietatera kondenatzen gaituztenon izenak.
Areago, arazoa konpondu ez eta larriagotzen du osasun sisteman osasun mentalari ematen zaion tokia, hutsaren hurrengoa dena. Arazoa larria da, datuak begiratzea besterik ez dago. Ikusi ez arren gure inguruan eragiten du auzi honek, eta hurrengoarekin bukatuko dut, kasualitatea hemen ez da existitzen.