AKTUALITATEA

| 2024-10-07

Olaia Duarte. EH Bilduren senataria

2023ko irailean, Frantziako agintariek mugako kontroletan aplikatzen dituzten migratzaileen itzultze-politikari buruzko erabakia eman zuen Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak. Erabaki horrek arrazoia eman zien migratzaileen eskubideen alde lan egiten duten elkarteei. Zehazki, Schengengo Ituna – EBko 27 herrialde kideen lurraldean mugarik gabe ibiltzeko aukera bermatzen duen akordioa – ezabatzearen eta egoera irregularrean dagoen pertsonari herrialdetik borondatez irteteko epea ematen dion itzulera-araudia deitutakoaren artean bigarrena gailentzen da. Horrela, baliogabetu egiten zen mugako itzultze-politika, eta beroan kanporatzea azken baliabidea izatea eskatzen zen.

Izan ere, 2016az geroztik, Frantziako Estatuak beti izan ditu hainbat arrazoi gogorarazteko, alde batetik, ezarritako muga bat dagoela, herri bat bitan zatitzen duena, eta, bestetik, pertsonen zirkulazio askearen printzipio komunitarioa edo asilorako eskubidea arraza-ezaugarri oso zehatzei atxikitako pribilegioak direla.

Bere garaian, Nizako atentatu islamistek denboran tasatutako itxierak eta Schengengo araudiak berak eskaintzen duen mugako kontrolak egiteko aukera justifikatu zuten. Ondoren, Pandemia, Munduko Errugbi Kopa eta Olinpiadak etorri ziren, Irun eta Hendaia arteko Etorbide Zubia eta Aldude, Izpegi eta Larraineko pasabideak erabat ixteko.

Itxiera horien aurrean, Europako Auzitegiaren erantzuna zen, halaber, ezinezkoa zela pertsona bat atxilotzea administrazio-egonaldi irregularra egiteagatik, bestelako deliturik egin gabe. Horrela, Bidasoako mugan ohikoak diren polizia-jarduerak lege-babesik gabe geratzen dira.

Hala ere, jakinda Europako zuzenbideak aholkatzen duela, baina ez duela behartzen, Frantziako Estatuak migrazio-politika murriztailea aplikatzen jarraitzen du, eta migratzaileen eskubideen alde lan egiten duten elkarteak eta kolektiboak kriminalizatzeraino.

Izan ere, joan den urriaren 2an, Hendaiako Jendarmeriak 7 pertsona atxilotu zituen, martxoaren 14ko Korrikan 36 migratzaileri muga zeharkatzen laguntzeagatik. Aske atera ziren, karguekin eta urtarrilaren 28rako Baionako epaitegirako beste zitazio batekin. Horrela, Bidasoako uretan edo mugaz gaindiko trenbidean pertsona askoren heriotza eragin duten arraza-kontrolak eta migrazio-politika murriztaileak salatzeko egin zen elkartasun ekintza bat kriminalizatzen da. Eta, bide batez, herritar orori ohartarazpen bat helarazi zitzaien: herritarren elkartasun-sareetan laguntzeak arazo judizial eta pertsonalak ekar ditzake.

Hori gertatzen da, Espainiako Estatuan atea irekitzen den aldi berean. 6 hilabete igaro baino lehen, atzerritartasunari buruzko legea aldatuko da mugako mekanismo jakin batzuk ezartzeko, migratzaileek, iritsitakoan, beren asilo-eskaerak egiaztatu ahal izan ditzaten. Modu horretara, besterik gabe itzultzearekin amaitzea lortuko da. Era berean, immigrazioaren arloko eskumenak EAEri eskualdatzeari buruzko eztabaida ere egiten ari da, arlo hori eta gure lurraldea nola kudeatu hemen erabaki ahal izateko.

Ikusteke dago eskuin muturreko diskurtsoen gorakadaz zipriztindutako Europako erakunde batzuk zenbateraino izango diren gai igarotzeko askatasunaren eta giza eskubideen errespetuaren araudiak betetzea eskatzeko, eta nola garatzen diren migrazio-politikan nahitaez egin beharreko aurrerapenak, penintsulako hegoaldeko mugak eta Bidasoako mugak ezinbestean behar dituztenak. Izan ere, bidean aurki daitezkeen oztopoak gorabehera, pertsonek beren bizi proiektuak aurrera ateratzeko prest jarraitzen dute eta hona iristen jarraituko dute, beren borondatez kanpoko arrazoiengatik jatorrizko herrialdeetan aurki ezin ditzaketen bizi-baldintza hobeak izateko itxaropenean.

Aurreko astean Atef Abu Saif idazle palestinarrak azaldu zuen bezala: herri edo pertsona erreprimituek borrokan jarraituko dute, itxaropena izaten jarraituko dute, itxaropena baita jendeak egiten duena etorkizuna badela sinesteko. Eta, era berean, gure herrian bidezko migrazio-politika baten aldeko elkarte-ehunak eta harrera-sareek aktibo jarraituko dute, bere garaian hartu gintuzten bezala hartzea exijituz. Atxiloketak gorabehera. Ezarritako mugak ulertzen ez dituen elkartasunaren pean.