AKTUALITATEA

| 2024-02-23 12:55:00

Stop Kaleratzeak taldearen eskaerari erantzunez, mozioa erregistratu dugu otsaileko osoko bilkuran, Elkarrekin Podemosekin batera. Bertan, gaur egun Getxon ditugun 900 etxebizitze hutsen gainean neurriak hartzea eskatuko dugu lehenbailehen. Zehazki aurkeztuko dugun proposamena honakoa da: 

Udalerriek hutsik dauden etxebizitzei OHZn errekarguak aplikatzeko aukera Lege horren Maiatzaren 18ko 4/2016 Foru Arauaren 10.9 artikulua. Jenderik gabeko etxebizitza mobilizatzeko tresna eraginkorra izan zitekeena, oro har, diru-bilketarako erabili da, etxebizitza mobilizatzeko baino gehiago.

Errekarguari buruzko arauaren idazketak ia eduki guztia udal bakoitzaren esku uzten zuen, eta ez zen oinarritzen jenderik gabeko etxebizitzaren kontzeptuan, baizik eta subjektu pasiboaren ohiko bizilekua ez zen etxebizitzaren kontzeptuan. Horrela, jenderik gabeko etxebizitzaren definizioaren arazoa saihesten zen, eta horrek hainbeste arazo eta baliabide sortu ditu, harik eta Konstituzio Auzitegiak Etxebizitzaren Euskal Legean jasotako definizioa baliozkotu zuen arte.

Baina udalek araua aplikatzerakoan eta salbuespenak ezartzerakoan zuten askatasun horren ondorioz, udalek oso modu desberdinean erabili zuten, eta batzuek bizigarritasunik eza justifikatzen zuten salbuespenak ezartzen zituzten, eta beste batzuek bigarren egoitzak ere zigortzen zituzten, nekez jo baitaitezke mobilizagarritzat.

2015ean, Euskadiko Etxebizitzaren Legeak jenderik gabeko etxebizitzaren kontzeptua eta etxebizitzaren funtzio soziala definitu zituen, eta, era berean, tresnak arautu zituen, oraingoan bai, jenderik gabeko etxebizitzak mobilizatzeko eta etxebizitza horiek zigortzeko, baina prozedura oso bat arautu zuen, gerora 149/2021 Dekretuan garatua, zeinak ezaugarri garrantzitsu batzuk baititu, OHZren errekargutik bereiztea ahalbidetzen dutenak:

Lehenik eta behin, askoz ere bermatzaileagoa da, salbuespenak etxebizitza hutsik mantentzeko bidezko arrazoietan oinarritzen baitira. Jabeak etxebizitza mobilizatzen ez duenean bakarrik zigortzen da, ez diolako irabazten; beraz, kanona, nahitaezko alokairua edo desjabetzea bezalako neurrien azken aplikazioa aplikatzen da jabeak horiek ezartzea onartzen duelako; izan ere, prozedura osoan zehar, bigarren etxebizitzak barne hartzen dituzten salbuespen gaituekin eta jabeari penalizazioak saihesteko dituen aukerak azaltzeko entzunaldi-izapidearekin, azkenean aplikatzen badira, jabeak onartzen dituelako da.

Bigarrenik, ez du diru-bilketarako izaera zehaztugabea, errekargua bezala; izan ere, kanonaren bidez bildutakoak argi eta garbi adierazten du zertarako erabiliko den 57.1 artikuluan, diru-sarrerek udalaren lurzoru-ondarea zuzkituko dutela esanez.

Konstituzio Auzitegiak bi tresnak batera erabiltzeko aukera eman du, eta kanonaren kasuan, Udalak ezartzen ez badu, Eusko Jaurlaritzak modu subsidiarioan egin dezake.

Etxebiden, gaur egun, alokairu soziala eskatzen duten 57.000 familia-unitate baino gehiago daude erregistratuta, eta, Etxebizitzaren Euskal Behatokiak berriki argitaratutako azterlan baten arabera, izena eman duten 10 unitatetatik ia 8 etxebizitza libre batean bizi dira, baina etxebizitza sozial bat eskatzen dute diru-sarrerak prekarioak direlako (1332 euroko batez besteko diru-sarrerak), eta diru-sarrera horien % 40 alokairuak ordaintzeko erabiltzen dute batez beste Euskadin, gastu finkoak eta hornidurak kontuan hartu gabe. Era berean, unitate horietako asko alokairuko logeletan edo etxebizitza partekatuetan bizi dira, eta oraindik ere diru-sarrera prekarioagoak dituzte, hileko 1.000 eurotik gorakoak, gela bakoitzeko 340 euroko batez bestekoa ordaintzeko.

Nabarmentzekoa da, halaber, eskatzaile horiek Euskadiko alokairu libreko etxebizitzen ia erdia okupatzen dutela.

Beraz, Etxebideko milaka unitate eskatzaile ezin dira independizatu, eta gainerakoak oso egoera prekarioan bizi dira alokairu librean, ia bizitegi-bazterketan logela edo bizitoki partekatuetan bizi direnen kasuan.

Duela gutxi, hiru hiriburuetan eta Euskadiko udalerri handi askotan Zona tenkatuak izendatzeko egin genuen kanpainan, agerian utzi genuen alokairuko etxebizitzen eskaintza hiriburuetan biltzen zela, eta Euskadiko ia udalerri handi guztietan, eskaintza hutsala edo hutsala zela premia zuten milaka familia horiei estaldura emateko.

Euskal Soziometroaren arabera, etxebizitza da Euskadiko herritarren kezka handienetako bat, eta alokairu sozialeko etxebizitzen sustapenak gutxienekoak izaten jarraitzen duenez edo urte asko behar dituenez amaitzeko, ALOKAIRUKO ETXEBIZITZEN ETA PREZIO ESPEKULATIBOEN ESKASIA HORREK MOZIO HORIEK AURKEZTEKO PREMIA LARRIRA GARAMATZA, EAEko hiru hiriburuek eta udalerri handiek eskura dituzten bitarteko guztiak jar ditzaten, pizgarrien bidez (zerga-onurak, OHZren hobariak edo birgaitzeko laguntzak) zein zergen bidez, jenderik gabeko etxebizitzen kanona barne, jenderik gabeko etxebizitzak justifikaziorik gabe mobilizatzeko. Gaur egun, EAEko 100 udalerrik baino gehiagok aplikatzen dituzte OHZren errekarguak, eta gutxik aplikatzen dute foru-arauak baimendutako gehieneko zenbatekoa, baina bakar batek ere ez du aplikatzen oraindik kanona, zeina, araututa dagoen bezala, tresna mobilizatzaileagoa eta bidezkoagoa baita (nahiz eta esperientziak handitu egin lezakeen bidezko diren salbuespenen kopurua) OHZren errekargua baino. Beraz:

MOZIOA

Getxoko Udalaren osoko bilkurak Udal Gobernuari eskatzen dio ahalik eta lasterren abian jar ditzala, eta, nolanahi ere, datozen 6 hilabeteetan, Euskadiko Etxebizitzaren Legean eta ekainaren 8ko 149/2021 Dekretuan jasotako jenderik gabeko etxebizitzarentzako kanona ezartzeko beharrezkoak diren izapideak eta alokairu libreko merkatua eta, are gehiago, alokairu soziala, Eusko Jaurlaritzarekin lankidetzan, bultzatzeko beharrezkoak diren neurri guztiak, pizgarrikoak zein penalizaziokoak.