AKTUALITATEA

Irailaren amaieran, EH Bilduk oinarrizko proposamen bat aurkeztuko du, herrialde honetako eragile interesdun nagusiekin batera
| 2022-07-18

Pello Otxandiano EH Bilduko Programa Zuzendariak prentsaurrekoa eskaini du gaur, EH Bilduren Donostiako egoitzan. Bertan, iraila amaieran, alderdi subinastak, herri honetako eragile interesdun nangusiekin batera, oinarrizko proposamen bat aurkeztuko duela jakinarazi du. Jarraian agerraldia bere osotasunean:

Pandemia piztu eta aparteko testuinguru ekonomikoan sartu ginenetik, ahalik eta erantzukizunik handienarekin jarduten saiatu gara. Krisiaren aurkako neurriak proposatu eta babestu ditugu erakunde nagusi guztietan. Sektore sozial eta ekonomiko ahulenak babesteko premiazko neurriak hartu behar direla onartu dugu. Azken finean, neurri aringarriak ezarri beharra defendatu dugu.

Baina, aldi berean, hasieratik esan dugu ez dela nahikoa neurri aringarri horiekin. Azterketa bat jarri dugu mahai gainean, eta uste dugu egokia izan dela azken asteetako gertaeren garapenaren eta udazken honetarako proiekzio ekonomikoen argitan: ez gaude krisi koiuntural baten aurrean, ezin zaio une honi aurre egin aldi baterako egoera balitz bezala; konbultsio ekonomiko handiek markatutako garai historiko berri batean murgildu gara, ezin diogu aurre egin une honi errezeta ekonomiko konbentzionalen bidez, eta mirari batek aurreko "normaltasunera" itzultzea espero. Beraz, hasieratik esan dugu, eta berriro diogu: neurri estrukturalak hartu behar dira, neurri aringarriak hartzearekin batera.

Etorkizuna prestatu behar da, eta, horretarako, ziurgabetasun handiko egoera global baten aurrean, gure erresilientzia handitzen duten eraldatze-prozesuei ekin behar zaie. Alde horretatik, martxoaren 30ean aurkeztutako Euskal Ereduaren proposamenean bost herri erronka nagusi definitu genituen. Premiazkoa da gogoeta estrategiko bati ekitea.

Eta horrekin batera, eta eraldaketa-prozesu horiei ekiteko beharrezko baldintza gisa, aberastasuna sakonki birbanatu behar da, lan-errentak 2008az geroztik gertatzen ari den kapital-errentetara aldatzeko oztopoa ezarri, aberastasuna metatzeko prozesua leheneratu eta euskal gizarte osoarentzako ongizate-oinarriak bermatzeko. Inflazio handiak dakarren gizarte-desberdintasunen hazkundearen aurrean, euskal gizarteari eutsi behar zaio, eta etorkizuna, herri gisa, gizarte-hausturarik gabe, landu ahal izateko baldintza materialak bermatu.

Alde horretatik, inflazioari eta inflazioaren aurkako politiken eztabaidari buruzko azalpen bati ekin behar zaio: gaur egun, nahiko zantzu daude baieztatzeko ez moneta-politika hedakorra, ez gastu publikoaren maila handia, ez soldaten presioa ez eta konfinamenduan metatutako aurrezkiak inflazioaren atzean daudela. Aitzitik, nahiko argi dago inflazio handiaren arrazoi nagusia gerraren ondorioz eman den eskaintzaren ahultzea izan dela bai eta energia-baliabide fosilen inbertsioa eta ekoizpena uzkurtzea. Azken finean, duela hilabete batzuetatik adierazi dugun bezala, inflazio horren oinarrian egiturazko faktoreak daude, energia-baliabide fosil merkeen ugaritasunari eta materialen urritasunari lotuak.

Beraz, inflazioaren arazoaren konponbide nagusia izango litzateke energiaren prezioak kontrolatzea, eta, jakina, espekulazio hutsak estututa, bidezko arrazoirik gabe garestitzen diren produktu eta zerbitzu guztiak kontrolatzea. Neoliberalismoaren aurreko fiskalitate eta esku-hartze publikoaren parametroak planteatzeko garaia da. Sektore ekonomiko batzuk, hala nola energia-sektorea, merkatu librearekin zerikusirik ez duten sistema oligopolikoek bultzatuta, kontrolik gabe daude. Sektore publikoaren jarduera irmo bat premiazkoa da, herritarrek energia bezako oinarrizko ondasun urri bat eskuratzeko aukera izan dezaten.

Joera neoliberaleko edo neokeynesiarreko politika antinflazionista klasikoek, batez ere, soldatei eutsiz. azken batean eskariari eustea eta eskaintza bultzatzea helburu baino ez dutenak, ez dute balio inflazioari aurre egiteko, eta gizarte-desberdintasunak areagotzera mugatzen gaituzte. Hori partida bikoitzeko akatsa da: Alde batetik, 2008ko krisi ekonomiko-finantzarioaz geroztik bizi dugun aberastasun-kontzentrazioaren prozesuaren sakontzeak gizarte sektoren gehienen pobretzea ekarri du eta, ondorioz, gizarte-krisi sakon batera garamatza. Eta, gainera, aberastasuna birbanatzea izanik bidezko edozein trantsizioren giltzarria ,egoera txarragoan jarriko ginateke beharrezko trantsizioei aurre egiteko. Aberastasunaren banaketarik gabe, justizia sozialik gabe, planetaren eskala biofisikoan sartzen diren gizarteetarako trantsizioa faxismoari zor zaion eremua da.

Beraz, premiazkoa da azken urte luzeetan gertatzen ari den aberastasuna metatzeko prozesua leheneratzea eta aberastasuna birbanatzeko bideari ekitea, etorkizunari bermez aurre egiteko ongizatearen oinarriak bermatzeko.

Zentzu horretan, bada garaia orain arte kontuan hartu ez diren neurriak mahai gainean jartzeko, euskal gizarte osoaren ongizatearen oinarriak babesteko zentzuzko politikak, hain zuen ere. Gure ustez, hurrengo hilabeteetan, herri honek erantzukizun-ariketa bat egin behar du: euskal herriari ongizate-itun bat egiteko saiakera egin behar dugu, gure herrialdeko berezko baldintzen arabera, eta gertaeren zain geratu gabe. Ezinbestekoa da eszenatokiei aurrea hartzea eta errealitate berriak sortzen saiatzea.

Uste dugu, beraz, beharrezkoa dela alderdi politikoen, erakundeen, sindikatuen eta ugazaben arteko erantzukizun-akordio bat erdiestea, euskal gizartearen interes komuna erdigunean jarriz. Espainiako errenta-itun erregresiboen aurrean, soldatei eustea dutena helburu, ongizate-itun bat behar da Euskal Herrian, aberastasuna birbanatzeko bide sakon bat egiteko.

Irailaren amaieran, EH Bilduk oinarrizko proposamen bat aurkeztuko du, neurrien dekalogo bat, herrialde honetako eragile interesdun nagusiekin batera. Proposamen horretan, jadanik aurreratu dezakegu energiaren aparteko mozkinen karga ageriko dela: gure ustez, urrats sendoz egin behar da bide hori, aipatu dugun bezala, erabat kontroletik kanpo dagoen energia-merkatuaren esku-hartzearen lehen neurri gisa. Horri dagokionez, gogoratu behar da herrialde honek nolabaiteko autonomia fiskala duela inoren zain egon gabe jardun ahal izateko.