AKTUALITATEA

| 2021-10-29 13:08:00

1. Sopelako Arau Subsidiarioak 1999ko urtarrilaren 11n argitaratu ziren Bizkaiko Aldizkari Ofizialean (BAO), eta bertan arautzen da, besteak beste, Abaro eremua. Abaron 500 BOE aurreikusi ziren. Herriko eremu bakar batean Sopelako babes ofizialeko etxebizitzen erdia baino gehiago sartzea erokeria da, eta gainera, eremu bakar horretan etxebizitzen %100a BOE gisa finkatzen zen. Ondorioz, urteak igaro eta ez zen ezer egin: baldintza horietan (%100 BOE) lurren jabeei ez zitzaien interesatzen, eta EAJri ere ez. Hainbat urtez geldirik egon da eremu hori.

2. 2012an EH Bilduk Abaro desblokeatu zuen. EH Bilduk jabeekin eta Eusko Jaurlaritzarekin egindako akordioak 2012ko urriaren 8an argitaratuko ziren BAOn. Bi erabaki izan ziren: Udala/EJ eta Udala/jabeak. EH Bilduk bi helburu zituen akordio horietan: babes ofizialeko etxebizitzak behingoz hastea eta institutua handitzeko lursailak lagatzea. Jabeekiko negoziazioak gogorrak izan ziren: etxebizitza librerik ez badago, ez dago akordiorik (ez dute negoziorik egiten BOEekin). Hiru aldeko negoziazioetan (Udala/EJ/jabeak), honako akordio hauek lortu ziren: jabeek etxebizitza libreak %25a izatea lortu zuten; Udalak lursailen aldez aurreko lagapena egitea Institutua handitzeko eta BOEak %75a izatea. Garai hartan EH Bilduko kideek erabili zuten esaldiak puri-purian jarraitzen du gaur egun: “Nahiago ditugu babes ofizialeko 390 etxebizitza, benetakoak eta eraikiak, paperean agertzen diren eraiki gabeko 500 etxebizitza baino”. Hori bai, Eusko Jaurlaritzak eskatu zuen Abaron gutxitzen diren babes ofizialeko etxebizitzen %25a Sopelako beste eremu batzuetan jasotzea, eta, horretarako, gehienez ere 6 hilabeteko epean Arau Subsidiarioen berrikusketa egiten hasteko eskatu zuen (hau da, HAPO berri baten prozedura martxan jartzea). Interesgarria da azpimarratzea akordio horiek EH Bildurekin lortu zirela alkatetzan eta PSErekin Eusko Jaurlaritzan... kasualitatez, EAJk inon gobernatzen ez zuen une bakarrean.

3. EH BILDUk 2013ko irailaren 24an bete zuen bere konpromisoa, osoko bilkuran. Ofizialki, “Sopelako udalerrian indarrean dauden arau subsidiarioak berrikusteko lanei hasiera eman zaie” (egun horretako aktaren 12. puntuaren testu-kopia). EH Bilduk sei hilabeteko konpromisoa bete zuen; izan ere, hasiera horretan Udal/EJ/Jabeen erabakiak BAOn argitaratu zirenetik 11 hilabete igaro baziren ere, osoko bilkura horretan bertan (2013/09/24) Hirigintzako Aholku Batzordea onartu zen, bere erregulazio guztiarekin (beraz, denbora dezente eman zen akordio horiek egiten). Aholku Batzorde hori nahitaez bete beharreko urratsa da HAPO berri baterako. Are gehiago, 2014ko uztailerako publikoak ziren Sopelako Hiri Antolamenduko Plan Orokorra idazteko eta izapidetzeko baldintza teknikoen agiriak (2014ko uztailaren 10ekoa da) eta klausula administratiboen plegua (1027/2014 espedientea).

4. 2015eko urtarrilaren 21ean behin betiko esleitu zitzaion enpresa bati Sopelako Hiri Antolamenduko Plan Orokorraren idazketa. Udaleko kontratazio-mahaia honako hauek osatu zuten: alkateak, lehendakari gisa; batzordekideek: udal-arkitektoa, Hirigintza, Etxebizitza, Ingurumen, Obra Publiko eta Zerbitzuetako Informazio Batzordeko presidentea, ustekabeko idazkaria eta udaleko kontu-hartzailea. Mahaiko idazkaria: kontratazio arloko Administrazio Orokorreko teknikari arduraduna.

5. Udalaren erabakiaren aurkako errekurtsoa (2015eko uztailaren 3ko ebazpena). Bigarren lekuan geratu zen enpresak errekurtsoa aurkeztu zuen, eta 2015eko uztailaren 3an Kontratuen inguruko Errekurtsoen Administrazio Organoak Udalaren aurka egin zuen. Udalaren aurkako ebazpenaren muina da HAPO berriaren eskaintzak ebaluatzeko udalak kontratatutako enpresak eta enpresa irabazleak harremanak izan zituztela lehenago, zehazki Zeberioko HAPOn.

6. Onartezina izan zen EAJren jarrera 2015-2019 legegintzaldiaren hasieran: ebazpen horren aurka administrazioarekiko auzi-errekurtsoa aurkez zitekeen Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusian bi hilabeteko epean, eta EZ ZUEN AURKEZTU errekurtso hori: uztailaren 3an EAJ zegoen alkatetzan, Gontzal Hermosilla. Are gehiago, EAJ-ak aurreratutako gastuengatik konpentsazioa ordaindu zion enpresari, eta enpresarekiko kontratu-harreman oro amaitu zuen.

7. EAJ HAPOa “izoztu” zuen 2015-2019 legegintzaldian: ez zuen urrats bakar bat egin, are gehiago, HAPO berri baterako aurrekontu-partida ezabatu zuen.

8. 2019-2023 legegintzaldi honetan, EH Bilduk 2020ko lehen udal-aurrekontuak onartzea erraztu zuen, EAJk Hiri Antolamendurako Plan Orokorra (HAPO) idazteko konpromisoa hartzen zuen akordioa sinatuta. “2020an Sopelarako HAPO bat egiteko urte anitzeko prozesuari ekingo zaio, 2011-2015 legegintzaldian aurreratutako lana kontuan hartuta. Halaber, “babes publikoko etxebizitzak eta alokairua bultzatuko dira. Abaro sektorearen garapenaz gain, Udalak bere gain hartzen du Asu eta Loiolako lurzatietan udal BPEak garatzeko konpromisoa”.

9. 2020ko irailaren 4an, Tokiko Gobernu Batzarrak hasierako onarpena eman zion Abaroko Plan Partzialari, 2020ko irailaren 4an. Alegazioak aurkezteko epea ireki da.

10. EH Bilduren iritziz, Plan Partziala beharrezkoa da, baina hobetu egin daiteke Larrabasterraren etorkizunerako, eta, horregatik, mugikortasunari, trafikoari, generoikuspegiari eta saltoki txikien defentsari buruzko lehen alegazioak erregistratu zituen 2020ko urriaren 9an.

11. Gure alegazioei emandako erantzunak ez dira nahikoak. Oinezkoen mugikortasunari dagokionez, sektore berria herriaren gainerakoarekin lotzeko pasabide bakarra aurreikusi da. Trafikoari dagokionez, ez da aintzat hartu Gobelondo kalea sektorearekin lotzeko proposamena, ezta Iberrota kaletik trafikoa banatzea ere, institutuaren aurretik igarotzea saihesteko. Desplazamenduak segurtasun handiagoz hobetzeko proposatzen genuen genero-ikuspegia ez da aintzat hartzen. Saltoki txikiei dagokienez, zati batean estimatzen da, eta saltzeko gehieneko azalera 150 m2-koa da.

12. 2021eko ekainaren 15ean, alegazioen fase berri batean, Abaroko Plan Partziala hobetzen saiatu ginen: oinezkoen bideragarritasunari dagokionez, beste bi pasabide proposatuz metroaren gainetik; trafikoari dagokionez, berriz ere justifikatu genuen Gobelondo kalearekin lotzeko beharra eta Iberrota kalea Gatzarriñerekin lotzeko beharra; genero-ikuspegiari dagokionez, berriz, kaleetan gutxieneko zabalera jakin bat eskatzen genuen. Era berean, Abaro sektoretik bidegorri bat pasatzea eskatu genuen (ikus alegazioak).

13. Alegazioen bigarren fase honetan (apiriletik ekainera, gutxi gorabehera), alegazio gehiago ere aurkeztu ziren. Sopelako zenbait bizilagunek, batez ere, Iberre parean trafikoak eragindako arazoen inguruko alegazioak aurkeztu zituzten. DB-TUren alegaziorik garrantzitsuena Abaroko etxebizitzen %100a BOEak izatea da. EH Bildu ez dator bat alegazio horrekin, horrek behin betiko blokeatuko lukeelako Plan Partziala bera. Gogora dezagun EH Bilduko kideek 2011-2015 legegintzaldian esandakoa: “nahiago ditugu babes ofizialeko 390 etxebizitza, benetakoak eta eraikiak, paperean agertzen diren eraiki gabeko 500 etxebizitza baino”.

14. 2021eko uztailaren 2an, Abaroko Plan Partzialaren erredakzio-taldea udal taldeetako bozeramaileekin bildu zen. Alkatetzak, Eusko Jaurlaritzak eta Sopelako Udalak sinatutako akordioaren indarraldiari dagokionez, egungo Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraioko sailburuak adierazitakoa jakinarazi zigun: a) Akordioa iraungi egin da; b) Berriro idatzi beharko litzateke eguneratuta; c) Aurrekoaren baldintza berberetan berritu
beharko litzateke.

15. HAPOari dagokionez, lizitazioa egin aurretik, zenbait iradokizun aurkeztu genituen, idatziz, 2021eko maiatzaren 21ean. Iradokizun horiek ez ziren kontuan hartu, eta esleipenerako irizpide zenbakarriak aipatzen zituzten. Esleipena ekainaren amaieran ebatzi beharko zen, baina arkitektoen elkargoak plegua errekurritu zuen, egin genituen ekarpen batzuekin bat etorriz. Une honetan, ebazpena arbitrajearen zain dago, eta, emaitzaren arabera, lizitazioarekin jarraitu ahal izango da, edo prozesuari hasieratik berriz ere ekin, plegu berri batzuekin. HAPO gelditzeak praktikan Abaroren garapena eta Arau Subsidiarioen beharrezko aldaketen hasiera blokeatzen du.

16. EH Bilduren jarrera Eusko Jaurlaritzarekin akordio berri bat sinatzea da, bere garaian adostutako baldintzetan. 2021eko uztailaren 6an, erantzun formala eskatu genuen idatziz, eta erantzunaren zain gaude.

17. Irailaren 7an, Eusko Jaurlaritzak Udalari jakinarazi zion 2012ko Udalaren/Eusko Jaurlaritzaren Akordioa ezin zela berritu, iraungita zegoelako. Aukera bakarra HAPO martxan dagoenean akordio berri bat berrargitaratzea da. Hori ere bada EH Bilduren jarrera. EAJk aurrera eramateko borondate argia izan behar du.

18. Bigarren alegazioei dagokienez, urriaren 20an jasotako erantzunak honako hauek izan ziren: oinezkoen eta hirigunearen arteko loturei dagokienez, pasabide bakarra onartzen da, eta ez hiru; trafikoari dagokionez, Gobelondorekiko konexioa ez da onartzen, Enrique Urrutikoetxearen irteera bermatzeko, eta bestetik, Iberrota kalearekiko lotura onartzen da; genero-ikuspegiari dagokionez, onartu egiten dira gure alegazioak, eta, beraz, erabilera publikoko eraikinen artean oinezkoentzako espazioen zehaztapen argia egingo da, bai eta espazio horien gutxieneko neurriak ere, hala nola kaleko argiztapena. Saltoki txikiei dagokienez, alegazioa partzialki onartu da.

EH Bilduk azpimarratu nahi du Eusko Jaurlaritzak konpromisoa hartu behar duela Abaroko BOEak eraikitzeko, eta akordio berri bat sinatu beharko duela, 2012ko baldintza berberetan. Alegazioei dagokienez, gure irizpideekin jarraituko dugu: “Abaro beharrezkoa da baina hobetu daiteke”. Beraz, seriotasunez aztertuko dugu Udalak eta jabeek gure hobekuntza-proposamenei emandako erantzuna. Bestetik, EAJri egiten dizkiogun kritikak argiak dira: kudeaketa txarra eta interes falta hamarkada askotan zehar gure udalerrian BOEak sustatzeko eta gure ikastetxe publikoak hobetzeko. Argi eta garbi ikusi da hori HAPOren eta Abaro sektorearen atzerapenarekin, eta horrek arriskuan jartzen ditu Sopelarentzat berebiziko garrantzia duten bi proiektu horiek.