| 2021-01-21 12:15:00

Duela gutxi, Donostiako EH Bilduko udal taldeak adierazpen bat egin zuen Udal Gobernuari norabidea aldatzeko eskatuz 2021erako, Donostiako hiri eredua krisi sakonean murgilduta dagoela argudiatuz.

Izan ere, pandemiak gogor kolpatu du Donostiako eredu sozio-ekonomikoa, inguruko hiriei baino gehiago, eta lehenagotik zetozen desorekak eta joera negatiboak areagotu ditu. Horregatik, aurtengo aurrekontuaren eztabaida estrategikoa dela uste dugu. Hau da, ez gara beste aurrekontu arrunt bati buruz hitz egiten ari.

Aurrekaririk gabeko krisi sanitario, ekonomiko eta sozial batean murgilduta gaude, eta krisi honek agerian utzi ditu, besteak beste, Donostiako hiri-ereduak zaintza arloan dituen gabezia larriak, auzoen arteko desberdintasunak areagotu egin dira eta klima-aldaketaren aurkako neurrietan atzeraka ari garela ikusi da. Horregatik, aurtengo kontuek balio behar dute Donostiak esparru horietan duen norabidea zuzentzeko eta gizarte eta hiri gisa ditugun erronka handiei aurre egiteko.

Antza denez, Udal Gobernuak laster aurkeztuko du aurrekontu proiektua, baina esan behar dugu orain arte ez digutela arrazoirik eman udal politiken norabidea aldatuko dela pentsatzeko. Alderantziz, Eneko Goiaren Gobernua behin eta berriz harri berberetan estropezu egiten ari da: Donostiaren ikuspegi zentralista eta zentralizatzailea indartzen ari da, proiektu faraonikoen eta anti-ekologikoen aldeko apustu itsuarekin jarraitzen du, desberdintasunak areagotzearen aurrean beste aldera begiratzen du, etab. Eta hori guztia, gainera, eragile sozialekin eta oposizioarekin inolako elkarrizketarako eta akordiorako esparrurik martxan jarri gabe.

Hala eta guztiz ere, EH Bildutik norabidea aldatzeko gure eskaera berretsi nahi dugu eta, horregatik, Eneko Goia alkateari eskatzen diogu krisi honek eskatzen duen maila izateko eta ez dezala aurrekontu proiektu kontinuista aurkeztu. Gure udal-taldeak uste du badela garaia gutxieneko oinarri politiko partekatuak adosteko, 2021erako baina baita epe ertain eta luzera ere. Zentzu honetan, EH Bilduk argi dauka: krisi egoera honetatik ateratzeko funtsezkoa da sistema publikoa indartzea eta lan duina sortuko dituen egitasmoak sustatzea.

Lehenik eta behin, inork ez luke ulertuko Gobernuak zaintza sistema publikoa indartzeari uko egitea. Pandemia garaian ikusi ditugu egungo ereduaren gabezia larriak, pribatizazioaren ondorio kaltegarriak, sektoreko langileen lan prekarietatea, etab. Donostiak zaintza-sistema berri bat behar du, eta 2021ko aurrekontu honek bide horretan lehen urratsa suposatu behar du.

Bigarrenik, auzoetako programak lehenetsi behar dira, eta alde batera utzi behar da eredu zentralista, hau da, zentrotik eta zentroarentzat pentsatua dagoena. Donostia auzoak dira eta komunitate bakoitzaren behar ekonomiko eta sozialei erantzun behar zaie.

Eta, hirugarrenik, hiri honek aurrerapauso bat eman behar du klima-aldaketaren aurkako borrokan. Ezin da legegintzaldi hau pasatzen utzi egitasmo handirik martxan jarri gabe, eta metro-pasantea martxan jarri arte itxoitea; alegia, gutxienez 2024 arte.

Gainera, ziur gaude pribatizazioen aurretik zerbitzu publikoak lehenesten dituen hiri-eredu batek, eta auzoetan proiektu ekonomiko traktoreak sustatzen dituen hiri-eredu batek, enplegu gehiago eta hobea sortuko duela eta gure hiria sozialki kohesionatuko lukeela.

Azken finean, egungo egoera salbuespenezkoa da eta, beraz, aurrekontu egitasmoak ere salbuespenezkoa izan behar du. Goia oker dabil uste badu pandemiaren azken txanpan gaudela eta, pasatu ondoren, Donostia Covid-a iritsi aurreko hiri bera izango dela. Alde batetik, atzoko datuek erakusten duten bezala, zoritxarrez, osasun-krisia oraindik luzatu egingo delako, eta, bestetik, nahi edo ez, etorkizunean ezer ez delako berdina izango.

Ez dago beste alternatibarik: hiri honek norabidea aldatu behar du eta 2021erako aurrekontu proiektua bide horretan lehen urratsa izan behar da.

Egiari Zor Fundazioak agerraldia egin du gaur Donostiako Giza Eskubideen Batzordean, Estatuaren biktimei buruzko Euskal Legearen ezarpenerako laguntza eskatzeko

Egiari Zor Fundazioaren ordezkaritza batek parte hartu du gaur Donostiako Udaleko Giza Eskubideen Batzordean, EH Bilduren ekimenez. Ordezkaritza osatu dute Ainara Esteranek, Egiari Zor taldearen bozeramaileak, Belen Aguilarrek, BVEk hildako Justo Elizaran donostiarraren bikoteak, eta Mikel Paskualek, inkontrolatuek belaunean tiro egin zioten donostiarrak. Egiari Zorrek Estatuaren biktimei buruzko Euskal Legearen (5/2019 Legea) ezarpenean laguntzea eskatu die Udal taldeei.

| 2021-01-14 14:04:00

---

Egiari Zor Fundazioa 2012. urteaz geroztik ari da lanean Estatuak eragindako edo sustatutako indarkeriak jasan dituzten biktimen eskubideen alde. Fundazioa osatzen dute erailak izan ziren pertsonen senitartekoek, eta zaurituak edo torturatuak izan ziren pertsonek.

2019ko irailaren 27an epea zabaldu zen giza eskubideen urraketen biktimak apirilaren 4ko 5/2019 Legearen babespean aitortzeko eskaerak aurkezteko. Lege horrek aldatu egin zuen uztailaren 28ko 12/2016 Legea, Euskal Autonomia Erkidegoan 1979 eta 1999 bitartean izandako motibazio politikoko indarkeriaren testuinguruan giza eskubideen urraketak jasandako biktimei errekonozimendua eta erreparazioa ematekoa.

Legearen helburua honakoa da: funtzionario publikoek beren eginkizunetan edo beren eginkizunetatik kanpo eragindako giza eskubideen urraketen biktimak aitortzea; taldean edo modu isolatuan, indibidualki eta kontrolik gabe jarduten zuten partikularrek eragindako eskubide urraketak aitortzea; eta, urraketa horien ondorioz, pertsonen bizitzan edo osotasun fisiko, psikiko, moral edo sexualean izandako eraginak aitortzea.

Laburki esanda, Legearen bidez aitortza jaso dezakete 1979tik 1999ra bitartean estamentu ofizialek praktikara eramandako edo sustatutako biolentziek EAEn eraildako, torturatutako edo larriki zauritutako pertsonek (edo urraketaren unean EAEn bizi zirenek).

Egiari Zorreko kideek adierazi duten bezala, ehunka dira, milaka ziurrenik, denbora tarte horretan Estatuak praktikara eramandako giza eskubideen urraketak jasan zituzten pertsonak. Baina onartu dute aipatu legearen babesean aitortuak izateko egin beharreko kudeaketa ez dela batere erraza izaten ari.

Hizlariek azaldu dutenez, biktima izaera aitortzeko eskaera egiten duten pertsonek eskabidea aurkeztu behar dute. Hori euskadi.eus atarian elektronikoki bete dezakete, edo, bestela, eskabide-eredu normalizatua egoitza elektroniko horretan bertan deskargatu eta Eusko Jaurlaritzaren Zuzenean zerbitzuko edozein bulegotan aurkeztu. Egia Zor Fundazioak ere laguntza ematen die eskaera egiten dutenei.

Eskaera horretan, giza eskubideen urraketa gertatu zen testuinguruaren deskribapena jaso behar da, eta biktima-izaera frogatzeko garrantzitsutzat jotzen diren txosten, ziurtagiri eta dokumentuak erantsi behar zaizkio. Hala ere, dokumentaziorik ez badago, inolako arazorik gabe egin daiteke eskaera.

EH Bildu Estatuaren biktimen eskarien alde agertu da esplizituki, eta bat etorri da Egiari Zorren egin dituen eskaerekin. Izan ere, oso garrantzitsua da indarkeria-zikloaren testuinguruan giza eskubideen urraketa guztiak aitortzeko bidean aurrera egitea. Estatuak eragindako tragediaren inguruko egia osoa aitortzea, ezagutzea eta ezagutzera ematea ere ezinbestekoa da, bermatzeko giza eskubideen urraketen biktima bat bera ere ez dela geratuko dagokion babesik eta aitortzarik gabe.

Zehazki, Egiari Zor Fundazioak hiru eskaera hauek egin dizkie udal taldeei:

• Aitortza adieraztea Euskal Autonomia Erkidegoan 1978 eta 1999 bitartean motibazio politikoko indarkeriaren testuinguruan giza eskubideen urraketak jasan zituzten biktimei, eta egokitzat jotzea 5/2019 Legeak eskainiko dien erreparazioa, biktima horiek duten egia, justizia eta memoriarako eskubideak egikaritzeko urrats garrantzitsua izanik.

• Animatzea giza eskubideen urraketen biktima gisara errekonozimendua eta erreparazioa jasotzeko eskaera aurkezteko borondatea duten donostiarrak prozedura hori martxan jartzeko eskabidea aurkeztera. Horrez gain, hori posible izan dadin, pertsona horiei aholkularitza eta laguntza emateko konpromisoa ere hartzea eskatu diote Udalari.

• Udalak, gertuko erakundea izanik, dituen ohiko komunikazio-bideak erabiltzea, eskaera prozedurak abiatzeko interesa izan dezakeen pertsona oro informatuta egon dadin dagozkion eskubideen inguruan.

Udal taldeek ekimen instituzional bat adostuko dute Egiari Zor planteatutako eskaeren inguruan.

“Aldakoenea operazioa” espekulatiboa da eta hiriko desberdintasunak areagotu egingo ditu

Rikardo Burutaran: " Etxebizitza librearen eraikuntza maximizatzea lortu nahi dute hiriaren erdigunean, non irabazi-marjinak askoz handiagoak diren, eta beste guztia Altzara erama nahi dute, Egia-Gros bezain espekulagarria ez den eremu batera"

| 2021-01-14 12:11:00

Duela gutxi, Kutxak eta Donostiako Udal Gobernuak (EAJ-PSE) erabaki dute hirigintza operazio polemiko bat abiaraztea Aldakoenean, Egian, Groseko mugan. Hurrengo egunetan, hirigintza-hitzarmena jendaurrean jarriko da eta, ondoren, HAPOko aldaketa puntual bat tramitatzen hasiko da, zenbait hilabete luzatuko dena.

Eta operazioa polemikoa dela diogu bi hirigintza eremu lotzea erabaki dutelako: Aldakoenea eta Altzako Eraikuntzaren Institutua. Horrela, proiektuaren sustatzaileek Aldakonean etxebizitza babestuak eta ekipamenduak eraikitzeko legezko betebeharren zati bat gainetik kentzea lortu nahi dute. Gaur egun bertan bizi direnentzat ordezko bizitokiak eraikitzera mugatuko dira, eta aldiz, gazte eta adinekoentzako bizitokiak, kirol-guneak eta hirigintza-proiektu berri orotarako beharrezkoak diren gainerako zerbitzuak kentzeko asmoa dute. Horrela, auzoa zuzkidura-elementu berdinekin geratuko da, baina presio demografiko handiagoarekin.

Hala, etxebizitza librearen eraikuntza maximizatzea lortu nahi dute hiriaren erdigunean, non irabazi-marjinak askoz handiagoak diren. Eta beste guztia Altzara eramango dute, Egia-Gros bezain espekulagarria ez den eremu batera. Beraz, ahalik eta etekin pribatu handiena bilatzen du operazi honek, ahalik eta kostu txikienarekin. Operazio espekulatiboa da gehienbat.

Beste aldetik, gogoratu behar da Eraikuntza Institutua eta operazioan sartzen diren Aldakoeneako eremuak Kutxa-renak direla. Hau da, helburu sozialak zituen finantza-erakunde bat izan zena, orain, espekulazioaren arauen menpe dagoen inmobiliaria huts bat da. Udal Gobernuak Kutxari operazioa abian jartzeko eman dion babesak azalpen bakarra du: Donostiako EAJren eta PSEren apustu ideologikoa, praktika espekulatibo horien zilegitasuna defendatzeko.

Gainera, Udal Gobernuak dio Aldakoeneako operazioaren helburuetariko bat eremuaren irisgarritasun arazoak konpontzea dela. Hala ere, irisgarritasun arazo handiagoak dituzten Aldakoneako beste zati batzuk kanpoan utzi nahi dituzte. Hau da, zati pribatuarentzat etekin ekonomiko handiagoa duten eremuetan bakarrik eragin nahi da. Udal Gobernuak azalpen asko eman beharko ditu operazio honek izan beharko lukeen “interes orokorra” justifikatzeko.

Bestalde, hiri-ereduaren ikuspegitik, guztiz onartezina da herritarrak modu horretan banantzea, babestutako etxebizitzak periferiara eramanez eta Erdiguneko lursailak errentarik altuenetarako erreserbatuz. Donostiako auzoen arteko desberdintasunak gero eta handiagoak dira urtetik urtera, eta hirigintza-operazio honek desberdintasun horiek areagotu egingo ditu. Hiria kohesionatzeko neurriak hartu beharrean, EAJk eta PSEk desorekak biderkatzeko apustua egin dute.

EH Bilduren ikuspegitik, onartezina da Egian ahalik eta babestutako etxebizitza kopuru txikiena eraiki nahi izatea, eta Altza eta periferiako gainerako auzoak lotarako-auzo hutsak izatera kondenatzea. Azkenean, Aldakoenea operazioa aurreikusita dagoen bezala onartzen bada, pauso erraldoi bat emango da Egia auzoko gentrifikazio-prozesuan. Izan ere, ia ezinezkoa izango da etxebizitza beharrean dauden Egiako bizilagunak Aldakoenean eraikiko diren etxebizitza babestuetan bizitzea. Eta gauza bera esan daiteke Groseko bizilagunei buruz ere.

Bi auzo hauetan ia ez dago etxebizitza babesturik egiteko eremurik. Grosek 1.000 biztanle baino gehiago galdu ditu azken hamarkadan, gehienak gazteak, batez ere alokairuaren prezioaren garestitzeagatik eta pisu turistikoen presioagatik; eta Egia bide beretik doa. Aldakoenean egin beharreko esku-hartzea aukera paregabea da bi auzo horietako bizilagunentzat, gazteentzat eta hain gazteak ez direnentzat, konponbideak emateko. Aukera hau ez aprobetxatzea akats historikoa izango litzateke Donostiarentzat.

Horregatik guztiagatik, EH Bilduk harremanetan jarri da Altza, Egia eta Groseko eragileekin, proiektuaren berri emateko eta alternatiba bat diseinatzeko, bai Aldakoenea eremurako, bai Eraikuntzaren Institutuaren eremurako, bi helbururekin: 1) auzoen arteko desorekak ezabatzeko norabidean urratsak ematea eta 2) donostiar guztien etxebizitza-eskubidea bermatzea.

Norabidea zuzentzeko eta hiri-ereduaren krisia gainditzeko unea

Reyes Carrerek, EH Bilduko udal taldeko gainerako zinegotziekin batera, orain hasten den ikasturte politiko berriari buruzko adierazpena aurkeztu du gaur.

| 2021-01-13 12:44:00

Sarrera

2021. urtea ere oso urte gogorra izango da, bai ikuspegi sanitariotik, baita ekonomiko eta sozialetik ere.

Donostiako hiri-eredua krisi batean murgildua dago. Pandemiak gogor kolpatu du Donostiako eredu sozioekonomikoa, inguruko hirietan baino gehiago, eta lehenagotik zetozen desorekak eta joera desegokiak areagotu ditu. Langabezia, saltokien itxierak eta auzoen arteko desberdintasunak gero eta handiagoak dira, eta, aldi berean, hiriko bizitza garestitzen ari da, eta etxebizitza maximo historikoetara iritsi da.

Datozen aste eta hilabeteetan hiri bezala hartuko ditugun erabakiak funtsezkoak izango dira hiri-krisi honetatik atera ahal izateko, edo, aldiz, krisia areagotzeko. Alde horretatik, bada garaia azken urteotako apustu politiko okerrak zuzentzeko, eta gure hiriaren garapen sozial eta ekonomikoa hobetzeko bidean jartzeko. Ezer gertatu ez balitz bezala jokatzeak, eta porrot egin duen eredu baten alde egiten jarraitzeak, joera horiek areagotzea eta krisiaren irteera atzeratzea besterik ez du lortuko. Garaia da Donostia bide onean jartzeko.

Datuak

Egungo bidea ez delako batere egokia. Donostiako datu makroekomikoak benetan kezkagarriak dira. Pandemiak kalte handiak eragin ditu leku guztietan, baina okerrena da hemen datuak gure inguruko beste hirietan baino okerragoak direla.

Adibidez, Donostiako langabezia-tasa %22 hazi da 2020an; Gasteizen eta Bilbon, berriz, %17 eta %15, hurrenez hurren (1). Egia da oraindik langabezia-tasa txikiagoa dugula, baina egia da, halaber, pandemia baino lehen Donostian sortzen ari zen enpleguaren kalitatea oso kaskarra zela (10etik 9 lanpostu baino gehiago aldi baterakoak ziren) (2).

Bestalde, datu makroekonomiko txarrak pandemiaren aurretik datoz, egun indarrean dagoen hiri-ereduaren ondorio. Eredu horretan, turismoarekin lotutako sektoreen garapena lehenetsi da. Baina, esan bezala, gaur egun, sektore horietan ez dira kalitatezko lanpostuak sortzen.

Aldiz, askoz interesgarriagoak diren beste sektore ekonomiko batzuk bigarren mailan utzi dituzte: industriak pisua galtzen jarraitzen du eta dagoeneko %3,9n dago (eraikuntzaren sektoreak aurreratu dio lehendabizikoz); eta I+G+B sektoreak ere behera egin du 2018an, BPGren %2,4ra, 2017n baino 0,12 gutxiago (3). Eta hori guztia, esan bezala, pandemiak adierazle horietan guztietan izan duen eragina ikusteko zain gaudenean.

Pandemiarekin edo pandemiarik gabe, Donostiako etxebizitza garestitzeko prozesuak bere bidea jarraitzen du. Higiezinen sektoreko iturrien arabera, salerosketa %9 garestitu da 2020an, pandemiaren erdian (4). Eta Idealista atariaren arabera, beste errekor historiko batekin amaitu da 2020. urtea, Donostian alokairuaren prezioa 15 €/m²-ra iritsiz, Estatu mailako lehen postuan Madrilekin berdinduta (% 7 jaitsi da) eta Bartzelona lehen aldiz gaindituta (% 9 jaitsi da) (5). Horren ondorioa oso ezaguna da: donostiar asko, batez ere gazteak, auzoak uztera behartuta daude inguruko herrietara bizitzera joateko.

Udal Gobernua

Eta hiri-krisi honen aurrean: zer egiten ari da Eneko Goiaren Udal Gobernua? Pandemiaren aurreko politiketan azeleragailua zapaldu du. Hau da, Covid-19 iritsi aurretik hiri-krisi hau sortzen ari ziren politiketan sakontzea erabaki du. Eneko Goiak edo ez daki beste ezer egiten edo ez du ezer aldatu nahi. Eta norabide-aldaketarik ez bada, ondorioak benetan txarrak izango dira, datozen hilabete eta urteetan ikusiko dugun bezala.

Zentzu honetan, azken asteetako erabaki estrategiko okerren zerrenda amaigabea da:

• Klima aldaketaren kontrako neurrien ezarpena eta mugikortasun-politikaren modernizatzea hipotekatu dituzte metro-pasanteko obra kaotikoa amaitu arte. Eta, gutxienez, 2024 arte amaituko ez denez, bi esparru hauetan legealdia galduta dago.

• Milioika euro xahutzea, pandemiaren erdian, uharteko eskulturan.

• Infernua hustu ondoren, dozenaka lagun kalean uztea, konponbiderik eman gabe.

• Auzoak lotarako-eremu hutsak izatera kondenatzea, merkataritzarik, ostalaritzarik, industriarik... gabe.

• Surf parke tematiko bat proiektatzea, ez hanka ez bururik ez duen hirigintza-egitasmo berri bat aurkeztuz.

Alternatiba

Hauek horrela, 2021. urtean, Donostiako EH Bilduk bere ahaleginak biderkatuko ditu herritarrari hiri-eredu berri bat eskaintzeko. Eneko Goiaren eredua gaindituko duen hiri-eredu bat, hain zuzen ere.

Eredu berriak, gure ustez, hiru helburu argi izan behar ditu:

• Pertsonen eta auzoen arteko desoreka ekonomikoak eta sozialak murriztea.

• Justizia sozialean oinarritutako politikak aurrera eramatea, inor atzean ez uzteko.

• Trantsizio ekologikorako politika ausartak ezartzea, klima-aldaketari aurre eginez.

Eta helburu horiek lortzeko, uste dugu gobernantza-ereduaren aldaketa funtsezkoa dela. Goiaren alkatetza markatu duen estilo autokratiko eta opakoen aurrean, XXI. mendean ezinbestekoa da erabakiak hartzeko eredu berri bat ezartzea, herritarrekin batera egiten dena, Udal Gobernuaren ekintza bakoitzean inplikatutako eragile ekonomiko eta sozialekin partekatua. Herritarrak ahalduntzea, komunitatea sortzea eta garatzea, hiri-krisi honi, eta etorkizunean etor daitezkeen guztiei, aurre egiteko modurik onena da.

Oharrak

1 Lanbide 

2 Hiri Ekonomiaren Barometroa 

3 Hiri Ekonomiaren Barometroa

4 COAPI 

5 Idealista 

NEXT GENERATION: DONOSTIA OREKATZEKO TRAKZIOZKO PROIEKTUAK

| 2020-12-22 11:00:00

NEXT GENERATION

Europako Batasunak pandemiari aurre egiteko plan berezia onartu zuen 2020ko uztailean, eta, horren arabera, espainiar estatuak 140.000 milioi euro inguru jasoko ditu datozen urteetan, horien erdiak laguntza zuzenetan eta beste erdiak mailegutan. Laguntza zuzen horien artean daude Next Generation esan dieten funtsak, eta finantzaketa mekanismo berri horren oinarriak honakoak dira: trantsizio ekologikoa, trantsizio digitala eta inklusioa (Gizarte eta lurralde kohesioa).

Next Generation funtsek, EBko herrialdeek pandemia testuinguruan hasitako erreformak eta inbertsioak babesteko mekanismoa izan nahi dute, eta estatu kide bakoitza bere berreskuratze- eta erresilientzia-planak lantzen ari dira funtsak eskuratzeko. Espainiar estatuaren kasuan, funts horiek “España puede. Plan de Recuperación, Transformación y Resiliencia” delakoaren bidez bideratuko dira nagusiki, eta plan honek lau ardatz ditu: trantsizio ekologikoa; trantsizio digitala; genero berdintasuna eta gizarte eta lurralde kohesioa. Funtsak kudeatzeko hartu diren erabakietan, % 50 Autonomia Erkidegoei dagozkie eta beste erdia Estatuari, ministerioen bitartez. Banaketa edo eskaerak Autonomia Erkidegoetatik bideratuko dira, zuzenean ministerioekin, eta finantzaketa lerro honetan sartzeko joan den abuztuan Eusko Jaurlaritzak Hazkunde Iraunkorraren eta Enpleguaren Esparru Programa egin zuen. Lehendakari Iñigo Urkulluk jakinarazi du bere gobernuak abenduaren 29an plazaratuko duela Europako Next Generation funtsen finantzaketa lortu nahi duten proiektuen azken zerrenda. Aldundiek eta hainbat udalek ere, artean Donostiak, ezagutarazi dituzte beren proiektu hautagaiak, eta horien guztien artean zerrenda bat egin beharko du Lakuak, betiere Europako Batasunak ezarritako helburuekin bat datozenekin.

Esan bezala, Donostiako Udalak ere ezagutarazi zituen bere asmoak. Azaroaren 19an aurkeztu zuen “D/SS NEXT. Berreskuratze eta Erresilientzia Plan Nazionalaren eta Next Generation EU programaren aurrean egindako Ekintzen laburpena” dokumentua, eta bertan, Next Generation EU funtsetatik finantzaketa lortzeko 78 proiektu aurkeztu zizkion Eusko Jaurlaritzari eta Espainiako Gobernuari. 1.036 milioi euroko balioa dute aipaturiko proiektuek. Aurkeztutako proiektuak bost arlotan sailkatu dituzte: Trantsizio teknologiko–digitala; Trantsizio energetikoa; Trantsizio ekologiko–ingurumenekoa; Mugikortasun jasangarria; eta Hiri azpiegiturak. Eta proiektuak aurkezteko unean Eusko Jaurlaritzak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak hirian garatuko dituzten proiektuak ere kontuan hartu dira.

D/SS NEXT

Datozen urteetako inbertsioak baldintzatuko dituen prozesu baten aurrean gauden neurrian, muturreko egoera ekonomiko eta sozial baten aurrean gauden neurrian, eta herri nahiz hiri gisa erronka historikoen aurrean gauden neurrian, guztiz beharrezkoak dira funts hauekin abiatu behar diren proiektuen inguruko hausnarketa estrategiko bat eta prozesu garden bat, ahalik eta kontsentsu maila handiena lortze aldera. Hori da, hain zuzen ere, Europar Batasunak egin duen eskaria, garrantzitsuak diren alderdi interesdun guztiak barne hartuko dituen elkarrizketa politiko zabal bat abian jartzea, funtsen erabilera erabakitze aldera.

Baina Donostian ez da horrela izan. Dirudienez, “D/SS NEXT” dokumentuari nonbait ekarpenak egin dizkioten zenbait eragile publiko-pribatuk, baina udal taldeok eta gure hiriko eragile sozial gehienak prozesutik kanpo geratu dira.

Eztabaida hau EAJk eta PSEk osatutako udal-gobernutik eta aipatutako eragile publiko-pribatuetatik haratago joan behar dela uste dugu. Hori ez da posible izan orain arte. EAJk eta PSEk mespretxatu egin dute, sistematikoki, elkarrekin lan egiteko aukera. Hala ere, uste dugu horrelako erronka batek gainditzen dituela bai Udalaren esparrua bai Eneko Goiaren agintaldiaren iraupena. Hiriko erronka baten aurrean gaude, eta lehentasunak erakundeen, hiriko eragile sozial eta ekonomikoen eta, oro har, donostiarron artean erabaki behar ditugu.

PNV-PSOE tandemak Donostiarako aurkeztu dituen proiektuen oinarrian 2019/2023 Gobernu Programa aurkitzen da, argi eta garbi. Eneko Goiaren gobernua ezer gertatu ez balitz bezala ari da, COVID-19 birusak eragindako osasun krisiaren aurretik zituen asmoak inongo berrikuspenik gabe berrabiarazten tematuta, ohartu gabe (edo ahaztu nahian) politika horiek daudela hain zuzen pandemiak bizkortu eta sakondu dituen krisien oinarrian.

EH BILDUREN PROPOSAMENAK

Hurrengo hilabeteak zinez erabakigarriak izango dira. Alde anitzetara begiratuz kudeatu beharreko garaiak izango dira. Gaurko krisiaren ondorio sozioekonomikoak arintzeko premiazko neurriak hartu behar dira. Baina premia larriei aurre egiteaz gain, transformazio-bektore bat aktibatu behar da, sistemaren akats larriak zuzenduko dituena eta gaurtik hasita garapen eta gizarte-ongizateko eredu berri baten oinarriak eraikitzen hasiko dena.

Donostiako EH Bilduren iritziz, Next Generation EU funtsetatik finantzaketa lortzeko Donostiak aurkeztu dituen proiektuek norabide horretan eragin behar dute. Hiriko ekonomia berrantolatzea tokatzen da orain. Edo, hobeto esanda, ekonomia bizitzarako antolatzea. Eta horrela, era berean, hiria etorkizuneko erronken aurrean prestatzea. Oinarrizko beharrak asetzeko, gure eredu produktiboa eraldatu behar dugu ekologikoki jasangarriak eta sozialki baliagarriak diren produktu eta zerbitzuak sor ditzan. Sortutako aberastasuna zuzen banatzeko, banaketa politikak eta birbanaketa bultzatu behar ditugu. Bakoitzak bere ahalmenaren arabera, bakoitzari bere beharren arabera proposamen eraldatzailea oinarri izango duen eredu ekonomikoa behar dugu.

Iragana berreraikitzeak ez du etorkizunik. Izan ere, iragana berreraikitzea akats berberak berriro egitea eta ondorio berak pairatzea da. Horregatik, krisiari erantzuteko ahalegin hau baliatu behar da jarduera ekonomikoak birkokatu eta Donostiak merkatu globalen gorabeheren aurrean duen zaurgarritasuna gutxitzeko.

Donostiako ekonomia birtokiratu behar dugu, lurraldearen eta herritarren beharrekin lotu, eta horretarako beharrezkoa da orekak berreskuratzea. Hau da, ekonomia dibertsifikatu behar da, modu orekatuan, eta betiere eredu iraunkor baten baitan. Eta ekonomiarekin batera, edo ekonomiaren bidez, Donostiak oreka sozialak berreskuratu behar ditu.

Oreka berreskuratzea da, hain zuzen ere, aurkezten ditugun proposamenen helburua. Oreka garapen ereduan, ekonomian, ingurumenarekin harremanean, auzoen artean, eta batez ere, donostiarren artean.

Zentzu honetan, ondorengo proiektuetako bakoitzak, trakzio-proiektu edo proiektu eragilea izan nahi du etorkizunera begira hiria norabide egoki eta justuan kokatzeko. Norabide berri bati ekin beharrean gaude, baiki, eta norabide horrek balio zehatzen defentsa izan behar du oinarria: oreka, hurbiltasuna, publikoa eta ondasun komuna.

DONOSTIA OREKATZEKO TRAKZIOZKO PROIEKTUAK

1. Auzo erresilienteak, sozialki eta ekonomikoki

Erresilientzia soziala eta ekonomikoa, Europako Batzordeak aurkeztutako Prospektiba Estrategikoari buruzko bere lehen txostenaren arabera, “krisi ekonomikoei aurre egiteko eta epe luzera egiturazko aldaketa bidezkoa eta inklusiboa lortzeko gaitasunari dagokio”.

Pandemiak areagotu eta bizkortutako krisi ekonomikoak agerian utzi du (berriro ere) Donostiako auzoen gaitasun ezberdina halako shock egoera baten aurrean. Biztanleariaren ezaugarri sozioekonomikoak, merkataritza-egiturak, zerbitzu publikoen gertutasunak eta eskuragarritasunak... auzo horretako erresilientzia mailan eragin esanguratsua dutela erakusten dute.

Proiektu honek Donostiako auzoen analisi sakona egingo du, ondoren, auzoko erresilientzia-mailan eragiten duten faktore ezberdinak identifikatu eta zehazteko, eta horien araberako neurriak eta politikak garatzeko. Hala nola,

Auzo bakoitzean ardatz komertzialak zehaztea eta indartzea hainbat arlotan neurriak hartuta (hirigintza, mugikortasuna, obrak...)

Salmenta zuzena eta kontsumo taldeak sustatzea, auzoz auzo tokiko produktuekin eta eskaintzarekin sortutako azokak sortuz, edo kontsumo taldeen kudeaketa erraztuz, besteak beste, saskien banaketa egiteko tokiak eskainiz.

2 Donostiako zaintza-sistema berrirantz

Gure zaintza sistema indartzeko garaia dela uste dugu, ez bakarrik pandemia garaian sortu diren beharrei aurre egiteko, baizik eta aurrera begira zaintza sistema sendo bat eraikitzeko, datozen urteei begira hiri bezala ditugun erronkei aurre egiteko.

Gainera, ezin dugu ahaztu zaintzaren sektoreak lanpostu asko sortzen dituela, eta orain arte oso lan prekarioa sortzen ari bazen ere, hiriaren apustua, sektore honetan ere, lan duina sortzea izan behar da.

Zentzu honetan, Etxez etxeko laguntza udal zerbitzua familien kontziliaziorako ere erabiltzea da funtsezkoa. Pandemia honetan azaleratu diren arazo sozialen artean, lan-bizitza eta familia bateragarri egitea nabarmendu behar dugu. Administrazioak eta, kasu honetan, Donostiako Udalak kontziliazioan laguntzeko tresnak eskaini behar ditu eta, horregatik, etxez etxeko zerbitzuaren funtzioa egokitzea proposatzen dugu.

Mendekotasuna duten pertsonen zaintzarako, lan-ildo hauek aktibatzea poposatzen dugu:

Mendekotasuna duten pertsonen etxeetako irisgarritasuna hobetzea. Esku-hartze oso garestiak izaten dira, eta finantzatu behar izaten dira. Gainera, neurri hau eraikuntza sektoreko hiriko gremioen artean lanpostuak sortzeko baliatu daiteke.

Etxeko langileen sarea sortzea hirugarren sektoreko kolektiboekin batera (langileak emakume migrante eta prekarioak izaten dira). Helburua bikoitza izango litzateke, alde batetik, langileak babesteko eta, bestetik, zaintzaileen demanda asetzeko “lan poltsa” bat sortzeko.

3 Energia merkaturatzeko udal enpresa

Tokiko zerbitzuak garatzeko, herritarren artean kontsumo txikiagoko kultura energetikoa sustatzeko eta jatorri berriztagarria duen elektrizitatea eskaintzeko.

Merkatu elektriko handizkarien aurrean, udal merkaturatzaile propioa. Udalari berari eta bere mendeko azpiegitura eta zerbitzu guztiei zein donostiarrei (bereziki pobrezia energetikoan bizi diren herritarrei) % 100 energia berriztagarria eskaintzeko, zerbitzu publiko baten bermearen aterpean eta ohiko logika eta jarraibide merkantilistatik libre.

4 Energia Berriztagarrien Lanbide Eskola

Dagoeneko garatzen ari den sektore ekonomiko berri honek teknikari kualifikatuak eskatuko ditu, eguzkiaren energiaren panelak diseinatzeko eta jartzeko, energiaren erabilera efizientea ziurtatzeko eta abar.

Egitasmo hau Altzako Eraikuntza institutuan kokatzea proposatzen dugu. Horrelako azpiegitura bat hemen kokatzea oso interesgarria izan daiteke, bertakoei kalitatezko hezkuntza emateaz gain, Donostia eta Gipuzkoako beste eremu batzuetatik jendea erakarriko lukeelako.

Lanbide eskolarekin batera (edo bertan), Trantsizio Energetikorako Udal Bulegoa. Zerbitzu honek, lanbide eskolatik eratorritako ezagutza eta baliabideak (kapital humanoa) modu eraginkorrean bideratzeko balioko du. Hau da, tokiko ezagutza eta prestakuntza, tokiko beharrak asetzera bideratuko du, ekonomia zirkularra eraginez. Trantsizio Energetikorako Udal Bulegoak hiru helburu nagusi izango ditu:

Eraikin publikoetan (udal eraikin eta instalazioetan) energia kontsumo eraginkorra bermatzeko baliabideak diseinatu, sortu eta ezartzea.

Herritarrentzako aholkularitza, etxeetan, enpresetan edo bestelako eraikinetan energia eta ur kontsumoa murrizten laguntzeko.

Donostian bertan energia berriztagarria sortzeko, energia berriztagarrien sorkuntza proiektuak sustatu eta garatzea, horretarako bideragarriak diren espazio publikoetan. Esaterako, udal eraikinetan (eskolak eta kiroldegiak barne) geotermia-sistemak eta panel fotovoltaikoak eta termikoak ezarriz.

Era berean, Unibertsitate Publikoa La Herreran kokatzea proposatzen dugu, itsasoaren energia berriztagarriaren teknologietan aitzindaria izango dena.

5  Donostiako etxebizitza parke publikoa

Etxebizitza babestuak eraikitzeko lurrak erosteko urte-anitzeko programa sortzea proposatzen dugu. Horrek berebiziko garrantzia du Euskal Herriko etxebizitzarik garestienak dituen hiri honetan. Izan ere, pandemia garaian ere, etxebizitzak garestitzen jarraitu du (% 10 2020an), eta herritarrak, batez ere gazteak, euren auzoetatik kanporatzeko prozesuak gora egiten jarraitzen du.

Babestutako alokairuzko etxebizitzak eraiki ahal izateko, Udalak bere parke publikoa osatzen joan behar du urtez urte. Urte askotan egindako esfortzuari esker, egun 2000 bat etxebizitza kudeatzen ditu Donostiako Udalak, alokairuzko etxebizitzak eta gazte eta adineko pertsonentzako apartamentu dotazionalak kontuan hartuak. Baina kopuru hau ez da nahikoa, bistan denez.

6 Anoeta Kirol Hiria

Kirola da, zalantzarik gabe, Gipuzkoan eta Donostian bertan pertsona gehien mugiarazten duen jardunetako bat. Kirola da osasuntsu jarraitu nahi duen edozein pertsonaren zutabe nagusietako bat. Baina alderdi ekonomikoa ere kontuan hartu behar da: kirola jardun ekonomikoa ere bada, eragina du beste alor batzuetan ere, eta aberastasuna eta lanpostuak sortzen ditu.

Donostiak du Euskal Herriko kirol azpiegitura gune handiena. Baina, mota guztietako kirol azpiegiturak barne biltzen dituen arren, gaur egun Anoetak ez die behar bezala erantzuten XXI. mendeko kirolaren beharrei.

Donostiako EH Bilduk Anoetak gaur egun eskaintzen dituen aukerei ahalik eta probetxurik handiena atera nahi die. Eta horrek formula jakin bat du: kirol hiri proiektu bat, Donostia Kirol Hiria, non gaur egungo azpiegituretatik abiatuta, berrikuntzak eginda eta ikuspegi integral bat landuko duen egitura batez, herritarren eta Gipuzkoako federazioen eta kirol elkarteen beharrei erantzungo zaien eta Euskal Herriko kirol gune erreferentziala sortuko den.

Benetako kirol hiri bat, kirolari profesionalei ez ezik, ariketa fisikoa egin nahi duen herritar orori ere bideratua. Eta eliteko kirolari edo kirolak eskaini dezakeen ikuskizun alderdiari leku egingo diena.

7 Etxez etxeko banaketarako zerbitzu publikoa

Pandemia testuinguru honetan etxez etxeko zerbitzuaren eskaria areagotu egin da, eta honek ezinbestekoa egiten du Donostiako Sustapenak Txita enpresarekin lankidetzan dagoeneko martxan duen egitasmoa edo lan-ildoa bezalakoak indartzea eta zabaltzea. Batez ere, zerbitzu zehatz honek gaur egun dituen mugapenak gainditze aldera; izan ere, zerbitzuak ez ditu edo ezin ditu “produktu izoztu eta beroak” banatu. Gertutasunean, jasangarritasunean eta ostalaritza nahiz merkataritzako negozio txikiei laguntzean oinarritzen den lankidetza publiko pribatu honek jarraibide interesgarria eskaintzen duela uste dugu. Aitzitik, esponentzialki hazten ari den eskariaren aurrean, egitasmoa labur geratuko dela aurreikusi daiteke.

Hori dela eta, eskari eta behar errealari erantzuteko egokitu behar da zerbitzua. Gaur egun martxan dagoena indartu behar da, eta aldi berean, auzo-eskalak edo Ekialdeko Barrutia bezalako eskala agregatu txikiek eskaintzen dituzten aukerak eta erraztasunak baliatu behar dira. Hau da, kudeaketa publikoko zerbitzua, Donostia mailan ez ezik, auzoka antolatuko da.

Era berean, Donostia mailan nahiz auzo bakoitzean banaketarako plataforma logistikoak sortuko dituen proiektua izango da. Hauek ere kudeaketa publikokoak

8 Donostian, elikadura jasangarria eta ekologikoa

Tokiko jantoki ekologikoak: jantoki publikoetan sukaldeak jarri eta tokiko ekoizpena kontsumitzeko proiektua.

Kudeaketa publikoko banaketa zerbitzua: tokiko produktuak janari-dendatan, jantoki publikoetan, tabernetan eta jatetxeetan saltzea ahalbidetzeko proiektua

9 Kooperatiba Haztegia Ekialdean

Ekintzailetza sozial kooperatiboa sustatzeko bulegoa, Donostia Sustapena sozietatearen bidez. Proiektu honen helburua tokiko ekosistema kooperatiboak eta kolektiboak sustatzea eta indartzea da. Horregatik proposatzen dugu zerbitzua Donostia ekialdeko auzoetan kokatzea; ezaugarri sozioekonomiko apartekoak dituen eremuan, alegia.

Ekintzailetza sozial kooperatiboa, tokiko komunitateko (auzoa, herria, eskualdea...) beharretatik abiatu eta komunitatean saretzen den ekintzailetza-eredua da. Hala bada, bulego edo zerbitzu honen jarduna bi gako nagusitan oinarrituko da: batetik, kooperatibagintza eta honek berekin dakartzan balioak (gizarte eraldaketarako bokazioa, interkooperazioa eta lankidetza, izaera kolektiboa, parte-hartzea, etab.); eta, bestetik, garapen komunitarioa. Horrela, lurraldean sustraitutako ekonomia sustatzen da (tokiko beharretatik), harreman-sare erresiliente eta jasangarriak sortuta.

Ate joka ditugun erronkei aurre egiteko modu onena, herritar eta komunitate formatuak izatea da. Horregatik, proiektuaren egiteko behinena, komunitatean gertatzen diren harreman eta dinamika ekonomiko eta sozialak ulertu eta eskura dauden aukera eta tresnekin lan egingo duten herritarrak formatzea izango da.

Aldi berean, esparru publiko-komunitario-kooperatiboa eratzeko eta garatzeko bitartekoa ere izango da. Izan ere, gure bizitzak erdigunean jarriko dituen tokiko garapen estrategia eraldatzaileak martxan jartzeko, beharrezkoa da sare kooperatiboaren, komunitarioaren eta publikoaren arteko harremanaren lanketa sakon bat egitea.

10 Hizkuntza Aniztasunaren Gunea

Euskalgintzan eta kultur aniztasunaren esparruan lanean ari diren eragileekin batera garatzeko proiektua.

Topagune bat, materiala jaso eta konpartitzeko, ikastaroak emateko, hizkuntza gutxituen artean aliantzak sortzeko…

Topagune bat, bizi esperientzien trukea sustatuko duena, migrazio prozesuarena, migratzailearena, jasolearena, bertakoena; kultur adierazpideak partekatzea erraztuko duena, kultur komunitateen artean elkarren arteko ezagutza handitzeko eta horiekin gozatzeko; ikerketa aplikatua landuko duena, lortzeko kulturaren transmisio eragingarria belaunaldi berrien artean; eta aniztasunaren inklusioa oinarri izango duena, ezagutzatik errespetura eta estimura iristeko.

11 Estalitako gune publikoak auzo guztietan

Donostiarrek, eta bereziki haur eta gazteek, estalitako gune publikoak behar dituzte beren auzoetan. Estalitako guneak kontsumo gabeko aisialdi eredu bat eta jarduera sozial eta komunitarioak sustatzeko modu bat dira.

Donostiako herri eta auzo guzietan, gutxienez, estalitako gune publiko bana izatea bermatuko du proiektu honek.

Donostia osorako diseinua auzo elkarteekin eta beste eragile sozial batzuekin egingo da, horretarako propio udal batzorde bat sortuta.

12 Donostiako Emakumeen Etxe berri bat

Emakumeen Etxea emakumeak ahalduntzeko, berdintasun politikak lantzeko eta mugimendu feministaren eta Udalaren arteko lankidetza bideratzeko funtsezko tresna bihurtu da. Baina aldi berean, gaur egungo espazioaren mugapenak agerian geratu dira. Espazioa arazo bilakatu da eta honek premiazkoa egin du azpiegitura eta kokaleku berri bat.

13 Oinez edo bizikletaz, Donostia alderik alde

Ekialdetik mendebaldera Donostiako auzoak lotuko dituen oinezkoentzako eta bizikletentzako bide azkarra.

Auzoen arteko konexioa egiteaz gain, auzoak eta lan-leku nagusiak (industrialdeak, poligonoak, merkatal-guneak, Erdialdea...) lotuko ditu.