AKTUALITATEA

| 2024-02-28 12:04:00

Hiriko saltoki txikien egoera kezka iturri da biztanleriaren sektore garrantzitsu batentzat. Esaten da, eta EH Bildutik bat gatoz baieztapen horrekin, hurbileko merkataritza bizia dela. Eta, hain zuzen, gertuko merkataritzak auzo biziak eratzen laguntzen du, modu ukaezinean, logelaauzoen eraketarekin alderatuz. Bizilagunen segurtasunaren pertzepzioa indartzeaz gain, konfiantza eta komunitatearekiko kidetasuna sustatzen ditu. Horrek guztiak berebiziko garrantzia du, zehazki, adineko pertsonentzat.

Hurbileko merkataritzak Donostian duen egoerak, hiriko hainbat auzotan gero eta jarduera gehiago desagertzeak (horrek zahartzen ari den biztanlerian dituen ondorioekin), ‘hurbileko merkataritza’ izenaz ezagutzen dena desagertzeak eta horrek auzoetan duen eraginak beharrezkoa egiten dute, EH Bilduren ustez, eztabaida bat sustatzea merkataritzaren sektorea lagundu eta indartzeko neurriei buruz.

Horregatik guztiagatik, EH Bilduk, Udalbatzaren Organo Araudiko 52. artikuluan ezarritakoaren babesean, osoko bilkura berezi baten eskaera erregistratu du, merkataritza txikiak hirian duen egoerari buruzko eztabaida monografiko bat egiteko. Erregelamenduaren arabera, bilkura berezi bat Osoko Bilkuraren laurdenak dei dezake; EH Bilduk, zortzi zinegotzirekin, bere kabuz gainditzen du ezarritako gutxienekoa. Eskaera erregistratu ondoren, hitzordu berezirako deia
hamabost eguneko epean egin beharko da.

Komunikabideen aurrean egindako agerraldi batean, Juan Karlos Izagirre bozeramaileak eta Ricardo Burutaran zinegotziak ekimena azaldu dute. «Tokiko merkataritzak berezko izaera ematen digu, eta funtsezko eginkizuna betetzen du auzoak eta kaleak bizirik mantentzeko, sozializaziorako tresna ezin hobea baitira.

Une honetan merkatariek zailtasun askori egin behar diete aurre, hala nola alokairu garestiei, azalera handiei, frankiziei eta nazioarteko logistikako beste enpresa handi batzuei. Eta, kasu askotan, belaunaldi-erreleboa oso zaila da, eta gehienetan itxieraren alde egiten da».

Donostia leku gastronomikoa baino gehiago da. Izagirreren hitzetan, «tradizioz, gure tokiko merkataritza kalitatezko merkataritzarekin lotu izan da, egiten jakitearekin. Eta horrelakoa izaten jarraitu behar du. Gure ohituren eta kulturaren isla da, babestu, sustatu eta sendotu behar dugun nortasun-ezaugarria».

Donostiak erregistratu dituen datuak kontuan hartuta, erreakzionatu egin behar dugu. Donostia Sustapenaren datuen arabera, 2018tik 2020ra bitartean, 179 saltokik itxi zuten negozioa, eta joerak ez du hobera egin, kontrakoa baizik.

Izagirrerentzat, tokiko merkataritzarekin, etxebizitzarekin edo turismoarekin bezala, «argi dago erronka garrantzitsuak ditugula eta Donostian konponbide eta norabide desberdinak behar ditugula horiei aurre egiteko. Orain arte aplikatutako politikek ez dute funtzionatzen».

EH Bilduk eztabaidaren erdigunean jarri nahi du hurbileko merkataritzaren egoera, eta irtenbideak proposatu nahi ditu. Horretarako, sektoreko eragileekin, merkatariekin eta hainbat auzotako elkarteekin topaketak egin ditugu, haien kezkak eta ekarpenak jasotzeko. Proposamenak osoko bilkura berezira eramango ditugu.

Auzoen arteko desberdintasunak

Auzo bakoitzak bere berezitasunak ditu eta haiei erreparatu die Burutaranek: «Gai asko eta askotarikoak dira merkataritza txikiaren ahulduran eragina dutenak. Adibidez, Parte Zaharrean, auzoan dauden ostalaritzako eta sukaldaritzako jardueren kontzentrazioarekin batera, orain lokal berriak okupatu eta erabiltzen dira biltegi gisa. Eta horrek guztiak Parte Zaharraren tematizazioa areagotzen laguntzen du, batez ere turismorako leku gisa; auzoko merkataritza tradizionala kanporatzen du, eta auzotarrek ikusten dute gero eta lokal gutxiago daudela inguruan, eta gero eta lokal gehiago daudela ostalaritza eta jatetxe jarduerarekin lotuta».

Auzoen arteko desoreka errealitate bat da, baita merkataritzaren arloan ere. EH Bilduren ustez, auzoetako erreferentziazko elementuen banaketan desberdintasun gehiegi egoteak, ‘erdigunean’ kontzentratuz, auzoei hiri eremu horietan saltokien irekiera sustatzen laguntzen duten elementu eragileak izateko aukerak gutxitzen dizkie, zalantzarik gabe. Elementu traktoreak modu orekatuan banatzeko politika egokirik ez egoteak Roteta, Intxaurrondo Zaharra edo Martutene bezalako auzoetako merkataritza desertizazioa areagotzen du, kasu batzuk aipatzearren.

Burutaranen aburuz, beharrezkoa da «auzoak merkataritza ardatzez hornitzea, merkataritza jarduerarako polo erakargarriagoak sortzen lagunduko duten sinergiak sor ditzaten». Alde horretatik, eta auzo berrietan, ez du laguntzen babes publikoko etxebizitzen sustapenetan lokalak merkatu libreko prezioan merkaturatzeak; lokal horiek, bide batez esanda, askotan hutsik geratzen dira zoritxarrez. Ezin dugu ahaztu, halaber, jarduera asko etxebizitzetan ezarrita daudela, eta, hala, etxebizitza horiek merkatutik kentzen direla, eta hiriak lokal huts asko dituela.

Merkataritza-ardatzak sortzea eta errentak mugatzea

Osoko bilkura berezi horretarako aurkeztu dugun mozioaren bidez, Udal Gobernu honen konpromiso irmoak lortu nahi ditugu; anbizioa eta borondatea falta zaizkio. EH Bildutik eskatzen dugu «Merkatarien Federazioarekin, elkarteekin eta udal taldeekin lankidetzan, Amara eta Amara Berri auzoetarako merkataritza ardatz baten edo batzuen proposamen pilotu bat diseinatzeko, inguruaren berraktibazio komertziala bilatzen duten neurri eraginkorrak ezartzeko».

Halaber, Udal Gobernuari eskatzen zaio Parte Zaharra birgaitzeko Merkataritza Plana egin dezala. Plan horrek neurriak proposatuko ditu hurbileko merkataritza suntsitzea itzulezin bihur ez dadin.

EH Bildu-tik, gainera, azterketa bat egiteko eskatuko dugu, zehatz-mehatz aztertzeko tokiko merkataritzaren egoera eta Udalarenak edo Etxegintzarenak diren lokalak errenta mugatu batekin merkaturatzeko eta sustatzeko formulak auzoetan bizitza sortzen lagunduko duten jarduerak ahalbidetzeko.

Azkenik, Udal Gobernuari eskatuko diogu formulak azter ditzala bizitzeko egokiak diren etxeetan ezarrita dauden jarduera ekonomikoak kalean dauden lokaletara eraman ahal izan daitezen, lokal hutsak betetzen lagundu eta etxebizitzetan hustutzen direnak bizitzeko bideratuz.