AKTUALITATEA

| 2020-05-29 16:57:00

Hauteskunde giroak beti aldatzen ditu lehentasunak eta alderdien diskurtsoak baldintzatzen ditu. Baina, "Euskal agendaren" ikuspuntutik, EAJ ez litzateke haserretu behar, EH Bilduren eskutik herri honen eragina Madrilen hazten ari delako. Egia da agenda hori banatzean jeltzaleen interes batzuk agerian geratzen direla. EH Bilduk lan-erreforma, gastu soziala eta udalen, foru aldundien eta erkidegoen finantziazioa mahai gainean jartzen baditu, eta EAJk AHTa eta uztailean hauteskundeak deitu ahal izatea negoziatzen badu, ez da erraz saltzen.

Bakoitza norekin lehiatzen den argitzea

Egia esan, pandemiaren kudeaketak egitura autonomikoaren hauskortasuna biluztu du. EAJ Gizarte Segurantzaren transferentzia negoziatzetik eskolak noiz ireki daitezkeen eztabaidatzera pasatu da, eta kexu agertu da, baina ez du fronte komun bat gidatu nahi izan. Orain, haserretu egin da, ez zain dauden eskumenengatik, uztailaren 12rako EH Bildurekin duen lehiagatik baizik. Harrigarria bada ere, zartailua du astintzeko, baina kristalezko masailezurra hartzeko.

Printzipioz, EAJk kezkatuago egon beharko luke PSOEk bere ardatza Ciudadanos-era mugitu duelako EH Bildurekin akordioa lortu duelako baino. Ines Arrimadasek gidatzen duen alderdia EAJk aldarrikatzen duen autonomien instituzionalizazio ereduaren etsairik argiena da. Ciudadanos ultranazionalista espainiarra da, gainerako nazioen ukatzailea eta erabat antiforalista. Faltsuki zentrista eta disimuluz zentralista da. Gainera, alderdi funtzionala da Espainiako eskuin muturrarentzat, Andaluzian frogatu den bezala.

Euskal Herrian PPren eta UPNren eskutik dator. Bere hitzaldia Vox-enaren antzekoa da. Hori bai, hemen ez dute ia inor engainatzen. Baina Abascal boterera iristea ezinezkoa dela uste dutenak kezkatzen dituzte, baina ez dute baztertzen Arrimadas etorkizunean ministro izatea. Bigarrena egia izateak ez du esan nahi lehenengoa ezin denik gertatu. Batzuei ahaztea gustatzen bazaie ere, Espainia da.

CS eta jakobinismo espainiarraren gai nagusietako bat Kupoa da. Sistema hori onuragarria da baliabideak daudenean, baina arriskua dakar krisia dagoenean. Horrek azterketa serio bat eskatzen du.

Egoera honetan, Erkorekak eta Ortuzarrek EH Bildurekin duten haserrea barregarria da. PSOEk ituna beteko ez duela pentsatzeak sortzen duen poza ere ez da oso ondo ulertzen. PPren lan-erreforma bertan behera uzteko akordioa da, eta EAJk lege horren aurka bozkatu zuen bere garaian. Jakina, alderdian eta euskal patronalean militantzia bikoitza dutenei kasu eginez gero, badirudi EAJk orain erreforma horri eusten diola.

Zentraltasuna eta hegemonia, aldaketaren erdian

Birmoldaketa politiko, ekonomiko, sozial eta kultural ikaragarria dator. Dena dago eztabaidagai. Iraganeko trifulketan eta txikikerietan babesteak ez du funtzionatuko. Altuera behar da, eztabaida irekia eta zintzoa, lidergo partekatuak behar dira. Hala ere, konstanteak ez dira desagertuko.

PSOEren, Unidos Podemosen eta EH Bilduren arteko itunak EAJk ezkerreko subiranistei buruz duen jarrera aldatzen du. Ez dio soilik jeltzaleen ondarea zen eragin ahalmena ematen, zentralitate politikoa ere ematen dio EH Bilduri, orain arteko haien etxeko marka.

Euskal lurraldeetan dagoen aritmetika politikoarekin, dagoen aniztasuna kontuan hartuta, banaketak, blokeek, lekualdatzeek eta balizko aliantzek baldintzatutako arkitektura kontuan hartuta, demografia-aldaketek, erresistentziako eta borroketako hamarkaden bidez garatutako kultura politiko baten barruko konplexutasun hori kontuan hartuta, erakundeetan gobernatu nahi duenak zentralitatearen karta jokatu behar du. Errelatoek eta zenbakiek ez dute ematen.

Era berean, herrialdea egituran eta epe ertainean aldatu nahi duenak hegemonia soziokulturala eraikitzea besterik ez du. Gauza bat eta bestea ez dira bateraezinak, agian, baina orain arte bi eremuetako eragina desorekatuta egon da. Neurri batean, ezker subiranismoak soziokulturalki moldatu duen herrialde bat kudeatzen du EAJk. Unionismoak, ez da ahaztu behar, gero eta garrantzi gutxiago du gizartean eta politikan, baina gorentasun konstituzionalaren abantaila du.

Egoera hori alda daiteke krisi honen ondoren. Neurri handi batean, bakoitzak egiten duenaren araberakoa izango da. Hasteko, areriotzat nor hartzen duen erabakitzen duenean.

(naiz.eus etik hartua)