AKTUALITATEA

| 2022-06-21 10:11:00

Esan dutenez, ibaiak jotzen duenean, ura darama eta, egia esan, ez dira garai onak Urbiderentzat, EAJk uraren kudeaketa gure lurraldean zentralizatzeko egin duen apustu handia. Azken asteetako izenburuak begiratu besterik ez dago. Agurainen Arabako laugarren herrian, ur-horniduran murrizketak izan dira, aurreikuspen nahikorik ez duelako izan eta matxura soil bat konpontzeko baliabiderik ez duelako. Laudion, zerbitzuaren erabiltzaileak ordainagiriak jasotzen hasi dira, eta orain arte uraren truke ordaintzen zuten prezioa bikoiztu egin da. Eta, amaitzeko, Urbidek bere estatutuak aldatu nahi ditu, udalak eta kontzejuak hura finantzatzera behartzeko, haren aurrekontuen zati bat eskualdatuz.

Ikusten dugunez, ez da urrea iluntzen duen guztia, ia hasieratik hasi dira arazoak eta ezustekoak, eta, azkenik, ez da egia izango toki-erakundeek beren baliabideak kudeatzeko duten gaitasunari buruz esaten zutena.

Urte asko daramatzagu Arabako Foru Aldundian eta Eusko Jaurlaritzan entzuten “Arabako ura kudeatzen duten erakunde txikiek (kontzejuek eta udalek) ez dutela ondo egiten, ez dutela gaitasun hori behar bezala kudeatzeko baliabiderik eta ez dutela betetzen Uraren Europako Zuzentaraua”.

Mantra errepikatua EAJko arduradun nagusien agerpen publiko guztietan. Hainbeste errepikatuz gero sinestarazi nahi diguten gezur horietako bat. Eta erabiltzaile askok sinesten diote, nahiz eta inoiz ez duten arazorik izan herriko ur-hornidurarekin.

Desakreditazio-kanpaina horren ondoren, Arabako Foru Aldundiak konponbide bat jarri zuen mahai gainean: herrialde osoan Ura Kudeatzeko Partzuergo Bakarra sortzea –URBIDE–, Uraren Ziklo Integrala modu “eraginkor eta iraunkorragoan” batera kudeatzeko.

Orduan, ura kudeatzen duten erakunde txikien aurkako jazarpen- eta eraiste-kanpaina hasi zen. Inor sartzera ez behartzea esaten zuten, baina, egia esan, partzuergo horretatik kanpo “hotz handia egingo” zuela esaten zuten. Abisu bat nabigatzaileei. Kanpaina horiek egin arren, ura kudeatzen duten erakundeek ez zuten proiektu honetan sartu nahi. Orduan jarri zuten abian fase berri bat, eta tokiko erakundeetako hautetsiak behartu zituzten beren herriak partzuergo berrian sartzera. Borondateak diru publikoz erosi zituzten.

Eta testuinguru horretan, 2018an, Urbide jaio zen. Gaizki jaio zen, Topegarain Ur Partzuergoa likidatuz, eta harrezkero bere esku jarri den guztia fagozitatu du.

Foru Aldundiak urtean 500.000 euroko diru-laguntza ematen diote Urbideren funtzionamenduari, kudeaketa-mandatuak egiten dituzte, hornidura- eta saneamendu-lan berrien diruak kontrolatzen dituzte eta Urbideko lehendakaria Ingurumeneko foru-diputatua da, nork agintzen duen jakin dezagun. Beren baldintzak inolako lotsarik gabe ezartzen dituzte.

Ia lau urteren buruan, atxikimenduak behartu eta erosiz, batzuk legezkotasun zalantzagarriarekin, martxan jartzeko unea iritsi da. Urbidek dagoeneko kudeatzen du Uraren Ziklo Integrala, kudeaketa laga dioten eta erabiltzaileei zuzenean kobratzen hasi diren herrietan. Eta orduan hasi gara lehenengo arazoak ikusten.

Ura kudeatzen duten erakunde txikiei ahalmen eta baliabide falta leporatu zitzaien guztia orain Urbide ari da egiten, inolako lotsarik gabe. Arabako Foru Aldundiak eta URA erakundeak gainerako partzuergo eta kudeatzaile txikiei ezartzen dizkieten lerro gorri guztiak saltatu dira.

Egia esan, uraren kudeaketa ulertzeko bi modu desberdinen aurrean gaude. Horietako batean, zuzeneko kudeaketa, erabakiak hartzea, erakunde kudeatzaile txikiek egiten dute. Erakunde horiek beren interesen arabera elkartuko dira edo ez, partzuergo txikietan egiten duten bezala, non funtsezko ondasun horren kontrola mantendu baitezakete. Bestetik, kudeaketa erakunde handi baten esku uzten da, kasu honetan Urbideren esku, non kontrola guztiz galtzen da. Bizilagunek jada ez dute erabakitzen, herrietatik urrun hartzen diren erabakiak bakarrik ordaintzen dituzte. Eta epe ertainera/luzera, EAJk nola gastatzen dituen jakinda, pribatizazio-prozesu bati atea irekitzen zaio, azkenean irabaziak enpresa lagun batean amaitzeko.

Araban, ura beti jo izan da ondasun komuntzat, mendiak bezala. Horregatik, kontzejuak, ondasun komunaren benetako bermatzaileak, izan dira, eta dira haiek kudeatzeko eskumena eta ardura dutenak. Jarrai dezagun, beraz, herrien esku utziz uraren kudeaketa. Esperientziak erakutsi digu gaituta daudela eta zentralizatzea eta inposatzea ez direla inoiz izango konponbidea. Ez dezagun gehiago nahastu kontu hori.