Zalduondok XVII, XVIII eta XIX. mendeetako hainbat dokumentu berreskuratu ditu, bere garaian udal artxiboaren parte izan zirenak.
Belen Vallejok, joan den mendeko berrogeiko hamarkadan Zalduondoko idazkaria izan zen Emilio Vallejok, bere ama hil berriaren etxean kutxetan gordetako dokumentuak aurkitu ditu eta Udalari eman dizkio.
Joan den urtearen amaieran, XV. eta XVI. mendeetako beste dokumentu batzuk berreskuratu ziren, bizilagun batek bere etxebizitzan aurkitu zituenak. Une hartan, Gustavo Fernández Villate alkateak horrelako adibide bat errepikatzeko nahia agertu zuen, eta badirudi deialdi horrek emaitza onak eman dituela dokumentazio berri honekin.
Udalak pertsona horren jarrera eskertu nahi izan du, ohore egiten diolako eta Zalduondoko biztanleriaren esentzia historikoa gordetzeko interesa erakusten duelako.
Itzulitako artxibo-dokumentu horiek berreskuratzeak hainbat lan-eremutan udalerriaren alderdi historikoak osatzeko aukera ematen du, hala nola, aurreko mendeetako toponimian edo mendien aprobetxamenduagatik eta eskubide horien gozamena arautzeko moduagatik herrien artean dauden iritzi ezberdinetan.
Esan dezakegu Zalduondoko hiribilduko jatorrizko artxibo-dokumentu horiek berreskuratzea oso positiboa dela, are gehiago kontuan hartzen badugu 2006. urtean udalak izandako sute tamalgarriaren ondorioz izandako galerak.
Hauek dira Udal Artxibora itzuli diren artxibo historikoetako dokumentuak: