AKTUALITATEA

| 2025-05-12 09:33:00

Osoko Bilkurarako mozio bat aurkeztu dute aztarnategia erreferente bihurtzeko, bai Euskal Herrian, baita penintsulan ere, ikerketa, kontserbazioa, dokumentazioa eta zabalkundea uztartuz

Araba. 2025-05-12 | EH Bildu Araba batzarkide taldeak mozioa aurkeztu du Osoko Bilkuran eztabaidatzeko: Foru Aldundiari eskatuko dio Iruña-Veleiako aztarnategirako Plan Zuzentzailea aurkez dezala, hurrengo hamarkadan egin beharreko ekintzak planifikatzeko.

Xabier Valdor Arabako Batzar Nagusietako EH Bilduko batzarkideak aurkeztu du ekimena gaur, Iruña-Veleiako aztarnategiaren garrantzia azpimarratuz. «Ehunka dira bertan aurkitutako arrastoak, antzinako Arabaren testuingurua kokatzen eta ulertzen laguntzen digutenak. Are gehiago, azken informazioek diotenez, baliteke erromatar zirku bat lurperatuta egotea, baina Foru Aldundiak ez du horri balioa emateko asmorik adierazi».

Aurkikuntza esanguratsu horiek aintzat hartuta, EH Bilduk Iruña-Veleia erreferente bihurtzea du helburu, «ez bakarrik Euskal Herrian, baita penintsulan ere», ikerketa, kontserbazioa, dokumentazioa eta zabalkundea uztartuz. «Azken batean, aztarnategia bere potentzialtasun guztiarekin eta herritar guztientzat berreskuratzeko helburua bete nahi dugu».

Horregatik, EH Bilduk Plan Zuzentzailea beharrezkoa dela uste du, «gehiago ezagutzeko beharrezkoa delako egin nahi den bidea zein den argi izatea», adierazi du Valdorrek. «Ezin dugu azken urte hauetan bezala edonolako erabakiak hartzen jarraitu».

Izan ere, batzarkidearen arabera, «aztarnategiak 126 hektarea baino gehiago hartzen ditu dokumentazio ofizialaren arabera, eta 250 hektarea baino gehiago, azken ikerketen arabera, eta Aldundiak berak onartzen duenez, induskatutako zatia arkeologia-teknikaz ikertu daitekeen azalera osoaren zati txiki bat da. Kalkuluen arabera, gaur egun % 1 eta % 3 artean baino ez da induskatu».

Kultura diputatuak Iruña-Veleia 2022-2025 biziberritzeko eta garatzeko proiektua aurkeztu ondoren, proiektuaren epea amaitu ondoren egin du proposamena EH Bilduk. «Egia da hiru urte hauetan gauzak egin direla, baina aztarnategiak duen potentzial guztiari erantzutetik oso urrun gaude. EH Bilduk uste du askoz haratago joateko moduan gaudela. Orain planifikatzea, ikertzea eta asentamendu historiko honen ezagutza handiena ateratzeko apustu irmoa egitea dagokigu», esan du Xabier Valdorrek.

«Beharrezkoa da, gaur egun dugun ezagutzatik abiatuta, ezagutza hori zabaltzeko lehentasunezko jarduera-ildo batzuk ezartzea. Ikerketa-, dokumentazio-, kontserbazio- eta hedapen-programak egin behar dira, epe labur, ertain eta luzeko helburu argi eta tasagarriekin. Beharrezkoa da aurrez ezarritako aurrekontu-zuzkidura bat izatea, ikerketa modu antolatu eta sistematizatuan bultzatzeko. Azken batean, beharrezkoa da aztarnategiaren berreskurapen zientifikoa planifikatzea, baina beste eremu batzuen nahitaezkotasuna ahaztu gabe, hala nola ezagutza horien zabalkunde soziala, paisaia berreskuratzea eta kontserbazioa».

Aurkeztutako mozioan, 2026ko lehen hiruhilekoa ezartzen da epemuga gisa. «Azken batean, ahalik eta adostasun handiena lortu nahi dugu, lur azpian ezkutatuta dugun altxor horri benetako bultzada emateko. Arabako eta Euskal Herriko iragana ezagutzea eta berreraikitzea delako oraina ulertzeko eta etorkizuna marrazten hasteko modurik onena», amaitu du Valdorrek.