AKTUALITATEA

| 2022-11-09 09:00:00

Trantsizio ekologikoa, zaintza eta horniduren hobekuntza izan dira EH Bilduk 2023ko Nafarroako Aurrekontuei egin dizkien ekarpen nagusiak Lizarraldean. Joan den ostiralean aurkeztutako aurrekontu akordioan, Merindadeko hainbat proiektutan inbertsioak egiteko partidak jasotzen dira, besteak beste, Deierriko Udalak bultzatutako Biomasa Planta eta Lizarrako atletismo pista. Lizarrako larraldietan arreta espezializatua indartzea eta Sartagudako Eguneko Zentroari bultzada berri bat ematea koalizio soberanistak Nafarroako Aurrekontuei egindako ekarpenen parte dira.

| Trantsizio ekologikoa.

Nafarroan udan egon ziren sute suntsitzaileekin eta krisi energetiko globalarekin izandako gertaerek agerian utzi dute premiazko neurriak hartzeko beharra. Ildo horretan, krisi ekologiko, klimatiko eta energetikoaren aurrean arlo munizipalatik alternatibak sor ditzaketen proiektuak bultzatzea izan da EH Bilduren oinarrietako bat 2023ko aurrekontuetara proposamenak aurkezteko orduan.

Aipatu dugun bezala, EH Bilduk barne hartzen dituen partiden artean, Deierriko Biomasa Plantara bideratuko diren 500.000 euroak nabarmentzen dira. Proiektu pilotu horrek, Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Foru Legearekin bat etorriz, bioerregaia egingo du Andia inguruko baso-baliabideen eta lastoaren aprobetxamendutik abiatuta. Proiektu honek pellet eta ezpalez hornitu ahal izango ditu Merindadeko hainbat herritan proiektatutako bero-sareak, besteak beste, Lodosan, Vianan eta Lizarran. Beraz, eskualde-bokazio argia duen proiektua da, tokiko garapena dinamizatuko duena ekonomia zirkularraren ikuspegitik, baso-baliabideak hobeto kudeatzen lagunduz eta trantsizio energetikoa bultzatuz.

Era berean, toki-erakundeek EH Bilduk barne hartzen duen 150.000 euroko partida baliatu ahal izanen dute, tokiko eremutik Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Foru Legea betetzea erraztuko duten ekimenak garatzeko.

| Eskubide sozialak eta zainketa-politikak.

Zaintzak eta eskubide sozialak indartzea izan da, aurten ere, EH Bilduk aurrekontuen inguruan akordio batera iristeko ezarri duen lehentasunezko ildoetako bat.

Ildo horretan, 75.000 €erabiliko dira Sartagudako Eguneko Zentroa eraikitzeko. Honen helburua da aurreko legealdian egindako partaidetza-prozesu baten bidez antzemandako adinekoen eta mendekoen beharrei erantzutea, eta iaz 75.000 €jaso zituen proiektua idazteko. Partida berri hori bultzada berria da, 2023an eraiki ahal izateko.

Era berean, eguneko zentroak eta egoitza-zentroen ordezko baliabideak bultzatzeko, 1.000.000 euroko partida bat sortu da toki-erakundeei zuzendutako dirulaguntzen lerro baterako.

Eskubide sozialen arloan, 1.500.000 eurotan handitu da Etxez etxeko Arreta Zerbitzura bideratutako partida. Hedapen horri esker, Oinarrizko Gizarte Zerbitzuen Mankomunitateek arratsaldeetara zabaldu ahal izango dute zerbitzua, eta, beraz, mendetasun larria duten pertsonek baliatu ahal izango dute.

| Osasun arloa.

Pandemiak agerian utzi zuen pertsona guztientzako osasun publiko indartsu baten beharra. Horregatik, azken aurrekontu akordioetan osasun arloa izan da nagusi EH Bilduren proposamenetan. Zentzu horretan, koalizio subiranistak osasun arloan egindako ekarpenek ere mesede egingo diote Merindadeari.

Horrela, larraldietako arreta espezializatua indartzeak 1.622.279 €jasoko ditu hainbat espezialitatetako 14 fakultatibo kontratatzeko Tuteran eta Lizarran, eta Lizarraldeko Lehen Mailako Arretako Ekintza Planak 43.000 €-ko partida jarri du erizaintzako profesional bat kontratatzeko. Era berean, lehen mailako arretak bultzada handia jaso du, 2.586.792 euroko aurrekontu-sailarekin, Nafarroa osoan erizaintzako, fisioterapiako eta psikologiako errefortzuko 81 profesional kontratatzeko, eta, jakina, Lizarraldea ere horietaz baliatuko da.

| Hornidurak hobetzea.

Eskualdeko horniduren hobekuntzak ere ekarpen garrantzitsua jaso du, batez ere EH Bilduk proposatu duen 300.000 €-ko gehikuntzari esker, Lizarran atletismo pista bat eraikitzeko dagoen 200.000 €-ko partidara. Partida honek kirol-instalazio honen lehen fasean aurrera egiten lagunduko du, udalak urte honen hasieran Oncinedako Kirol Gunearen Plan Berezia onartu ondoren, Merindadeko hiriburuaren eskari historikoa errealitate bihurtuz, atletismoa Nafarroan goraka ari den une honetan.

Hornidurak hobetzeari lotutako beste partida batzuk, kasu honetan hezkuntzakoak, 2023ko aurrekontuetan ere sartzen dira. Horixe da Aiegin ikastetxe publiko baterako proiektua idaztearen kasua. Partida hori Hezkuntza Sailak berak hartu du bere gain, 2022an EH Bilduk aurkeztutako aurrekontu-zuzenketa gauzatu ez ondoren. Aiegiko errealitate demografikoak eskatzen du hezkuntza-zuzkidura hori; izan ere, batez beste 29 jaiotza izan dira urtean azken hamar urteetan, eta biztanleriaren hazkundea % 25ekoa izan da aldi berean.

| Hobekuntzak udal-finantziazioan.

Aurrekontu-akordioan jasotako beste neurri batzuk, Nafarroa osoko toki-erakundeek eta, beraz, Lizarraldeko toki-entitateek jasoko dituztenak, udal-finantziazioa hobetzeari lotutakoak dira.

Horrela, Toki Erakundeentzako Transferentzia Arrunten Funtsa, KPI +2 igotzea aurreikusten duen udal-finantzaketako sistema berriari esker adostutakoa, handitu egingo da, eta horren ondorioz, toki-erakundeek 40 milioi euro gehiago finantzatuko dituzte.

Era berean, Nafarroako udalerriek eta kontzejuek 8 milioi euroko aparteko kreditua jasoko dute. Kreditu horri aurre egiteko, 2023ko martxoaren 1a baino lehen aurkeztu beharko da.

Toki-erakundeen finantziazioan eragingo duten beste neurri batzuk honako hauek dira: 200.000 €-ko igoera musika-eskolak finantzatzeko edo 0-3 euroko hobekuntzak zerbitzuan, aurrekontua 22tik 23ra 10 milioi euro inguru handituta.

Era berean, hezkuntzaren esparruan, eta ikastetxeetako eta 0-3 udal jabetzako obrei aurre egiteko, egungo aurrekontu-akordioak 1.750.000 euroko dirulaguntzetarako partidak berreskuratzen ditu, eta udalek eskuratu ahal izango dituzte.