AKTUALITATEA

| 2024-03-25 06:26:00

Osakidetza, eta, osasungintza oro har, pandemiaz geroztik herritarren kezka nagusien artean kokatu da, baita laudioarren artean ere. Zehazki, osasun zentro berriaren nondik norakoek eta Etengabeko arreta gunean (EAG) ematen ari den mediku faltak.

Horren adibide da otsailaren 28an burututako lehenengo Tokiko Batzarrean, auzokideek plazaratutako kezka-sorta: inork ez du ubikazioaren inguruan eztabaidatzeko fororik bideratu; inork ez du Latiorroko gune horretan dagoen irisgarritasunaren inguruan irizpiderik zehaztu; inork ez du zehaztu zentro berriak baliabide pertsonal-tekniko gehiago izango dituen. Oraingoz badakigu ez dela zerbitzu hobekuntzarik aurreikusten.

Aurreko legegintzaldira begira jarri beharko ginateke egungo egoera ulertu ahal izateko. Garaiko udal-taldeak aldebakarrez hartu zuen osasun zentro berria egitearen erabakia. Herriarentzat estrategikoa den erabaki garrantzitsu hau, bulego itxi batean hartu izanak, ondorio argigarriak mahaigaineratu ditu: otsailaren 28ko Tokiko Batzarrean, herritarrek gai honi buruz hitz egiteko beharra adierazi zuten.

Proiektu honen berri izan zuen lehenengo unetik aurrera, EH Bilduk argiki eta aktiboki plazaratu zuen bere jarrera: Osakidetzaren krisiaren oinarria ez da eraikin bat; Osakidetzaren krisia antolakuntza-egituretan ematen ari da, eta, ondorioz, egitura hauek dira konponbidea eskatzen dutenak.

Antolakuntza-egitura hauen kalitatea hobetu beharra dago, horrek ahalbidetuko baitu kalitate asistentzialaren hobekuntza. Nola egin daiteke hori? Inbertsioak baliabide zehatzetara bideratuz. Zeintzuk dira baliabide horiek? Zerbitzuak handitzea bat; profesional sanitarioen kopurua handitzea, bigarrena. Besteak beste. Horrela adierazi zaio osasungintzaren arduradun nagusiari, Gotzone Sagarduiri. EAG-a hornitzeko lan-talde kualifikatu eta oso bat berma dadin eskatu zaio. Itxura batera, ez du ematen eskatutakoa emango dutenik, eta, horregatik, herritarren eskaerekin bat egin, eta, lanean jarraitzeko motibo nahikoa badagoela uste dugu.

Hau ez da gure eredua. Gure eredua kalitatezko osasun-sistema publiko bat da, eraikin zaharrak ordezkatzeaz haratago doana, arreta integrala eskainiko duen osasun sistema bat. Osasuna pertsonak gara. Osasuna arreta da. Osasungintza publikoa eta duina  izan behar du. Osasun-sistemak buelta bat behar du eta apirilak 21 honetan, aldaketa emateko lehen pausoa gure bozkaren esku dago.

EAG-n emandako azken gertakizunak, ez dira kasu isolatuak eta agerian geratu da Laudioko anbulatorioan Rakel Karranza Gaubeka eta Cristina Herranz Gómez erizainei egin diegun elkarrizketa honetan.

Rakelek eta Cristinak hainbat urte daramatzazue Laudioko Etengabeko Arretako Gunean (EAG) lanean:

[R.K.G.] Ia 25 urte daramatzat Laudioko EAGn lanean, eta horietako 15 langile finko moduan izan  dira.

[C.H.G.] 1990ean hasi nintzen Osakidetzan erizain laguntzaile kategorian lanean, urte asko, gehiengoa,  ospitalean lanean igaro ditut, baina 2009tik Laudioko EAGn nabil erizain bezala.

Zein izan da azken urteotan etengabeko arretako gune horietan ikusi duzuen bilakaera?

[R.K.G.] 25 urte hauetan asko aldatu da eskariaren bolumena EAGetan. Hasieran, eskari gutxi zegoen, baina azken 10-15 urteetan eskaera progresiboa izan da eta gora egin duela ikusi dugu, osasun-arretaren funtsezko maila bihurtu baikara, lehen hezkuntzako eta ospitaleko pazienteen arteko zubia garelako, eta hor daude, hau berresten duten zenbakiak.

Langileei dagokienez, lehen aukera gehiago genituen fakultatiboak indartzeko, erabiltzaileen eskaera handia aurreikusten baitzen egoera eta data jakin batzuetan, hala nola; gripea, jaiegun edota eguberri gisa adierazitako datak, baina gaur egun hori pentsaezina da, ez errefortzuaren aukera ez  dagoelako, langile falta ordezkatzeko zailtasunak egoten direlako baizik.

Paziente akutuaz gain, lehen mailako arretan artatzen ez diren paziente espontaneoak ere artatzen dira EAGn, medikuek haien agenda-mailan dituzten arazoengatik,  egunean bertan eta berehalakotasun handiarekin ikustea behar duten pazienteak geroz eta maizago ikusten baititugu.

Azkenik, zerbitzu merkea eta eraginkorra gara artatzen ditugun pazienteei eta erabiltzen ditugun baliabideei dagokienez. Adibide hurbilena Gasteizen daukagu, EAG guztiak itxi dira eta Txagorritxuko ospitaleko larrialdiak gainezka daude.

 EAGk beti jasotzen du Lehen Mailako Arretako zerbitzuak hartzen ez duena, baita luza daitekeena ere.

[C.H.G.] EAGn lanean hasi nintzenean, erizainak etxeko abisuak egiten zituen, premiazkoak, eta EAG medikuarekin eta zeladorearekin bakarrik uzten zen. Hori duela ez urte asko aldatu zen, 2018/2019 urteen artean, pandemia baino lehen. Erabaki egokia hartu zen, alegia, EAG ez dela erizainik gabe geratu behar. Taldeak beteta egon behar dira beti.

Duela urte eta erdi edo bi urtetik hona, kudeatzaileek diotenez, zaila da medikuak aurkitzea hutsegiteak betetzeko. Horregatik, erizaintza erizainekin indartzea erabaki zen, eta zerbitzuan medikurik gabe lan egiten da; beraz, taldea ez dago osorik.

Sumatu al duzue aldaketarik edo hobekuntzarik Laudioko EAGn gertatu zen gertaera tristetik?

[C.H.G.] Ez dugu aldaketarik sumatu, ez die eskuak dar-dar egiten zerbitzua medikurik gabe uzterakoan. Kontingentzia-planak medikurik gabe lan egitea normalizatzen du, posta elektronikoz bidaltzen digun Excel tresna batekin. Bertan, tresna horrek adierazten dituen kasuetan nola jokatu eta nora bideratu adierazten zaigu.

Hasieran, erizaintza praktika medikoaren ondoriozko lan gehiagorantz bideratzen zen. Azken urteotan, erizain

ak autonomia handiagoa hartu du, baina horrek ez du esan nahi fakultatiboaren berezko lanak hartu behar ditugunik.

Osakidetzako edo ESIko arduradunak Laudiora hurbildu al dira Etengabeko Arreta Gunea aztertzeko eta hobetzeko neurriak hartzeko?

[R.K.G.] Osakidetzaren aldetik, inork ez du interesik agertu profesionalen arteko giroa nola dagoen jakiteko, duela 3 hilabete gertatutakoa eta gero. Uste genuen gertaera tristearen ondoren kostatuko zitzaiela EAG pertsonal fakultatiborik gabe uztea, baina ez da horrela izan, EAG medikurik gabe egon baikara berriro.

Zer deritzozu Barrualde-Galdakao ESIko EAGetan aktibatu duten kontingentzia-planari buruz?

[R.K.G.] Osakidetzak kontingentzia-plan bat aurkeztu du. Plan horretan, mediku baten ordez erizaintzako langileak jartzea normalizatzen da. Haiek diote dena konektatuta, sarean eta kontrolatuta dagoela, nahiz eta zerbitzuan medikurik ez egon.

Zerbitzuko gutxieneko langileak medikuak, erizainak eta zeladoreak dira. Izan ere, estamentu bakoitzak bere egitekoa eta bere rol profesionala dauka.

Medikurik gabeko EAGko zerbitzu bat oso oinarrizko botikin bat izatea bezalakoa da, eta pazienteak ospitalera edo osasun-eremutik kanpoko beste EAG handiago batzuetara hurbiltzera behartzen gaitu. Eta ez dezagun hitz egin osasun pribatura joan behar izateaz... horrek guztiak azkenean zerbitzua ixtea eragin dezake...

Zuen ustez, langileriaren ikuspegi profesionaletik, Laudioko EAGren egoera hobetzeko  hartu beharreko neurriak zeintzuk lirateke?

[R.K.G.] Lehenik eta behin, mediku falta normalizatzen duen kontingentzia-plana ez abiaraztea.

EAGko plazak erakargarri egitea, profesionalek hemen lan egin dezaten; kontratazio-baldintzak hobetzea, pizgarri ekonomikoak, dietak, gainjartzeak kontuan hartzea...

Azken batean, profesionalak sendotzea, errespetuz tratatzea, haien lana eta profesionaltasuna baloratuz. Garrantzitsua da langileei entzutea eta haien arteko konparaziozko bidegabekeriarik ez sortzea.

[C.H.G.] Nire ustez, EAGren batean beti errefortzuko medikuren bat izatea ziurtatu beharko litzateke, noizbehinkako edo ustekabeko absentzia mediko horiek bete ditzan. Gainera, baja medikoak kontratu espezifikoarekin bete behar dira, eta ez orain egiten ari diren bezala.

Argi dago mediku asistentzia alderdi politikoaren gainetik egon behar dela eta eskualde honetan batu egin behar garela, mobilizatu, zerbitzu minimo eta duin batzuk herritarrei bermatu ahal izateko. Mediku falta, eskualdeko arazo bat bilakatu da, eta gure helburua herritarren ongizatea bermatzen saiatzea izan beharko litzateke. Gainera, EH BILDU-k, zaindu, indartu, berritu eta beharrezko dimentsioa eman nahi die Lehen Arretari, EAGei, larrialdietako zerbitzuari, osasun mentalari, ospitaleei eta Osasun Sistema Publikoan ditugun baliabide guztiei, tresna eraginkorrak eta erabakigarriak izan daitezen. Politika guztietan osasun-politikak ezartzea sustatu nahi du EH Bilduk hauteskundeak irabaziz gero, udaletatik abiatuta, herritarrekin eta udal- eta udal zein eskualde mailako eragile eta zerbitzuekin lan eginez. Ezagutu hemen EH Bilduren plan integral eta konkretua.