Gasteiz
Gasteizko EH Bilduko alkategaiak, Miren Larrionek, Gasteiz Zero Carbon 2040 dokumentua aurkeztu du gaur. Agiriak jasotzen du koalizioak proposatu duen bide orria klima aldaketaren aurka borrokatzeko eta trantsizio ekologiko osoa egiteko, karbono isurketetan neutroa den hiri bat lortu arte. Larrionekin batera, aurkezpenean parte-hartu du Ulrik S. Kohl-ek, urbanista berde eta Kopenhageko Udaleko zinegotzi ohiak. Kopenhage Karbonoan Neutroa 2025 planaren eta trantsizio berdearen proiektuaren arduradunetako bat izan da Kohl.
Mundu guztiak klima aldaketari buruz hitz egiten duenean, pausu irmoak ematea ezinbestekoa da. Hamarkada honetan ez badugu energia politikan aldaketa erradikal bat egiten, planeta osoa eta geure hiria biziezinak bihurtuko dira. «Zientzialariek ohartarazi digute, eta Europa osoko gazteei entzun diegu kaleetan: aldatzeko unea da. Erronka globala da, baina tokian tokikoa ere bai. Geurea epe ertain-luzerako proiektua da, eronkari heltzeko handinahitsua, ezin dugulako denbora gehiago itxaron», zehaztu du Larrionek.
Gasteizek baditu baldintzak trantsizio energetikoari aurre egiteko, eta lortzeko hiriaren energia hornidura %100 berriztagarri nahiz karbono isurketa kutsagarrietan neutroa izatea. «Trantsizioaren oinarriak dira autokontsumoa, energiaren kudeaketa publikoa, eta hiritarren parte-hartzea. Berriztagarrien gordailu bat dugu aurrez aurre», alkategaiaren hitzetan. Energia berriztagarria lortzeko tresna nagusia teilatuetan kokatutako panel fotovoltaikoak izango dira.
Bide orriak hainbat mugarri ezarri ditu. Lehenbiziko legealdian, hain zuzen ere, Energia Berriztagarrien Udal Agentzia sortuko da, eta 2023. urterako lortu nahi da udalaren argindar kontsumoaren %100 autokontsumo berriztagarriaren bidez eskuratzea. Tokiko biomasaren bidez beroa banatzen duten lehen sistemak (District Heating) zabalduko dira, Koroatze eta Ariznabarra auzoetan.
2030. urterako xedea da Gasteizko argindar kontsumoaren %100 beriztagarria izatea, eta auzoen erdiek izatea District Heating sistemak martxan. Gainera, 20.000 etxebizitzetan zaharberritze energetikoak egitea aurreikusita dago. Azkenik, 2040. urtean lortuko litzateke hiriaren energia kontsumo guztia iturri berriztagarrien bidez betetzea, eta karbonoan neutroa den hiria, District Heating sistemak auzo guztietan barreiatuta, eta 30.000 etxebizitza zaharberrituta.
«Proiektua aukera sozioekonomiko argia da. Inbertsioak erabat errentagarriak dira, eta amortizazio garbiak dituzte laburrera begira eta epe ertainera», azaldu du Larrionek. Lehenbiziko legealdian asmoa da 125 milioi euroko inbertsioak mugiaraztea, eta 3.000 milioi eurotik gora 20 urtetan. EH Bilduk kalkulatu du posible dela 20.000 enplegu berde sortzea datozen bi hamarkadetan: «Orain da unea. Bada garaia Gasteizek berriro ere begira dezan Europako ingurumen abangoardian dauden hirien ispiluan. Hiriaren Green espiritua biziberritzeko unea da».
Kopenhageko adibidea
Koalizioak trantsizio energetikoari ekin dioten herrialde aurreratuetako hainbat eredu aztertu ditu. Bereziki, Kopenhagen garatu dutena. Aliantza Gorriko zinegotzi ohi Ulrik Kohl-ek bere esperientzia azaldu du Gasteizen. «Kopenhageko adibideak agerian uzten du eredu energetikoan aldaketa erradikal bat egitea errealista eta beharrezkoa dela. Trantsizio berdeak ahalegin handiak eskatzen ditu, baina itzelak dira osasunean eta ingurumenean lortzen diren etekinak, eta milaka milioi euro aurreztea ahalbidetzen dute».
Kohlen aburuz, Gasteiz Zero Carbon 2040 planak «bisio egokia du eta handinahitsua da, eta Gasteizek enplegu berdeak sortzeko eta energia berriztagarrietan buruaskia izateko daukan potentzial erraldoia islatzen du».
Estrategia agroalimentarioa
Bestalde, EH Bilduren ordezkariak Arespaldizako San Isidroko azokan egon dira gaur. Bertan, Arabako Ahaldun Nagusia izateko EH Bilduren hautagaiak estrategia agroalimentarioa defendatu. «Gaur bezalako egun batean, EH Bilduren bertan ekoiztu eta transformatutako elikagaiak defendatu nahi ditugu osasuntsuak izatez gain, lehen sektoreko etorkizuna hortik etorriko delako», azpimarratu du Kike Fdez. De Pinedok.
Berarekin batera, Aiarako eta Lur Jareetako Zerrendaburuak egon dira, Ainhize Solaun eta Eva Lopz de Arroyabe egon dira. «Natura zainduz, kalitatezko elikagaiak eskuratzeko eskubidea eta baserritarren bizi- zein lan-baldintza duinak bermatzeko xedea duten politikak. Instituzioetatik nekazaritza sektorea bera indartzea eta eraldaketarako aukerak eskaintzea sekula baino garrantzitsuagoa dela uste dugu», gaineratu dute.
Hamarkada luzeotan lurrak suntsitu dituztela gogoratu dute. Zentzu horretan, nekazaritza eta kalitatezko elikagaien sorreraren defentsan apustu garbia egin dute. «Bertako beharrak asetzeko, herriz herri eta eskualdez eskualde nekazaritza iraunkorra eta elikadura burujabetza sustatzea da gure helburua», esan du Kike Fdez. De Pinedok.
Miren Larrion Gasteizko EH Bilduko alkategaiak berretsi du bere konpromisoa udalerrian lehenbiziko galdeketa hiritarra egiteko, gobernatzeko aukeratzen badute. Hain zuzen ere, Larrionek herritarren esku utzi nahi du hiriko ekialdea eta mendebaldea, Salburua etaZabalgana, lotu beharko dituen edukiera handiko garraio publiko sistemari buruzko erabakia. Mugikortasun jasangarria bezalako gai estrategiko batean ahotsa eman nahi zaie hiriko auzotarrei.
Hirian inoiz egin den lehen galdeketa hiritarra litzateke, eta izaera positiboa izango luke beti. Gasteiztarrek bi garraiobideren artean aukeratu beharko dute: Azkarbus autobus elektriko adimenduna edo tranbia. «Oraingo honetan, ez da Bai edo Ez esateko galdeketa izango, ez dago blokeo aukerarik, aurrera egiteko borondatea baizik. Bai edo Bai esateko galdeketa bat da», azaldu du alkategaiak.
Asmoa da galdeketari legezko berme guztiak ematea, «bi aukerek alde eta kontrako argudioak azal ditzaten, eztabaida sakon eta informatua egotea ahalbidetu, eta ezagutzarekin botoa eman dadin». EH Bilduk Azkarbus elektrikoaren aukera defendatuko du, baina bozketaren emaitzak bere egingo ditu, eta gasteiztarrek aukeratutako proiektuarekin aurrera egingo du.
Hiritarren parte-hartzearekin aurreko legealdian gertatu dena bereziki kezkagarria da. Udalak, EH Bilduren bultzadari esker, herritarren parte-hartzea sustatzeko araudi aurreratu bat onartu du. Hobetu daitekeena, baina aurreratua edonola ere. Hala ere, ez da galdeketa bat bera ere egin. «Urtaran eta bere gobernua pareta bat izan dira parte-hartzearen aurrean. Ez dute ulertzen parte-hartzea ez bada beraiei arrazoia emateko. Ez dute gustuko euren hiritarren iritzia, euren auzotarrena», nabarmendu du Larrionek.
EH Bilduren aburuz, beharrezkoa da erakundeen demokratizazioan sakontzea. Beldurra galdu behar zaio hiritarrei zuzenean eragiten dizkieten gaiei buruz galdetzeari. Bereziki, hiriaren etorkizuna baldintzatuko duten kontuak direnean. Araudiak berak jaso zuen, koalizioak eskatuta, gai estrategikoek eta 5 milioi eurotik gorako inbertsioa aurreikusita dutenek lehentasuna edukitzea galdeketa hiritarrak planteatzerako orduan. EH Bilduk Gasteiz gobernatzen badu, legezko eperik laburrenean, galdeketa hiritar hau deitu erta antolatuko du.
Tren sozialaren alde
Bestalde, Arabako Ahaldun Nagusia izateko hautagaia Kike Fdez de Pinedok azpimarratu du herrialdean mugikortasun jasangarria garraio publikoaren bidez helduko dela, Miranda eta Altsasu lotuko dituen tren soziala baten bidez. Horretarako, egungo trenbidearen modernizazioa planteatzen da –hirugarren hariajarriz-nazioarteko garraioa eta goi mailako prestaziotakoa ahalbideratzeko, hau da, tren azkarrak, garraioa eta tren soziala jasoko dituena.
"Ez dugu ezer asmatu, badugu mahai gainean azterketa bat eta horren arabera, plantatzen da hamar maiztasun gehiago ezartzea, eskaeraren araberako geltokiak egitea, bost geldiune berri sortzea, salneurria batzea eta txartel bakar bat egitea. Proiektu honen ezarpenak 25 milioiko aurrekontua dulehen faseaneta, ondorioz, bideragarria da ikuspuntu ekonomikotik eta sozialetik ere bai", azaldu du Fdez de Pinedok.
Tren honek 130.000 lagunei eskainiko die zerbitzua eta agerian uzten du AHTren aurrean askoz bideragarriagoa dela. Abiadura Handiko plataforma beri horiek Madrilek inposatzen ditu baina EAJren Foru Gobernuak begi onez ikusten ditu.
Gasteizko Udalak ez du bete, urtebete geroago eta kontuan hartuta jaso diren datu txarrak, Airearen Kalitatea Kudeatzeko Plana eta Atmosferako eta Hiri Kutsaduragatiko Jarduketa Protokoloak egiteko eta herritarrei informazioa denbora errealean emateko konpromisoa, aho batez hartua
Felix Gonzalez, EH Bilduko zinegotzia: “Stoako kontratuan oinarritutako ekintza guztiak bertan batera uzteko eskatzen dugu baita Koldo Otxandianorekin dagoen lan harremana etetea ere, ulertezina delako 'azeria oilotegian' mantendu nahi izatea”
Euskal Herria Bilduk mozio bat eramango du hurrengo osoko bilkurara, eta, mozio horren bidez, udalbatzari eskatuko dio berdintasun-zerbitzuak arau-aldaketa genero-ikuspegia jasotzeak komeni den argitu dezan
Erakunde Adierazpenak hildako langilearen senide eta lagunei elkartasuna adieraz diezaiela eskatu dio Gasteizko Udalari, baita bat egin dezala ere gertaera larria dela eta deitutako mobilizazioekin, bai eta lan-prekarietateari aurre egiteko ardura har dezan ere