AKTUALITATEA

| 2022-03-09 10:46:00

EH Bildu bereziki kezkatuta agertu da Gasteizko eurite iraunkorren azken kapituluekin, uholde maila oso kezkagarria eragin baitute udalerriko hainbat gunetan. Astegieta inguruan, zoritxarrez, Zadorrako ur-goraldia ohikoegia bihurtu da. Hori dela eta, EH Bilduk 'Bengoibaia' aurkeztu du, Zadorra berreskuratzeko eta Astegieta uholdeei aurre egiteko plana.

Amancay Villalba EH Bilduko zinegotziak azaldu duenez, «bada garaia zonaldeko beharrei erantzun integrala emateko, Astegietako nukleoa uraldietatik libratzeko jarduketak ingurune osorako anbizio handiko ingurumen-berreskurapenarekin konbinatuz». Ibaiaren meandro zaharra berreskuratzeko EH Bilduk egindako proposamen zehatzari esker, ingurunea birnaturalizatzeko bidean aurrera egin daiteke eta Astegieta herrian uholde errepikakorrak saihesteko lan egin daiteke. Asmo handiko jarduera izan behar du, erabiltzen ez diren egiturekin erabat antropizatutako eremu bat lehengoratzeko balio duena.

EH Bilduk hiru jarduera-ildotan oinarritutako ekintzak egin nahi ditu. Lehenengoa, gaur egun itxita dagoen eta hipermerkatu zaharrak hartzen duen eremuko jatorrizko meandroa berreskuratzea; bigarrena, Astegieta inguruan babesak sortzea, Eusko Jaurlaritzaren proposamenarekin bat etorriz; eta, azkenik, ibaiaren eta inguruen profila aldatzea, uholde-lautada ahalik eta naturalizatuena sortzeko.

15 hektareako eremu batean egingo den esku-hartze bat da, asmo handikoa izan nahi duena, eta ez uholdeen aurreko babesak hobetzera mugatu, baizik eta ibaiari lotutako ekosistemen kalitatea hobetzera eta biodibertsitatea babestera. Kostua 5 milioi euro baino gutxiagokoa izango litzateke, eta are gehiago lurzatia deskontaminatu beharko balitz. Inguruko toponimiari dagokionez, EH Bilduk 'Bengoibaia' izena jarri dio planari, eta berreskuratutako meandrora ere zabaldu du bere erabilera.
 

Lursailaren ibilbide historikoa

Astegieta herriaren ondoan kokatu zen, 80ko hamarkadaren hasieran, Gasteizko lehen hipermerkatua, Eroski kooperatibarena. Hirigintza-plangintza bat egin zen, Zadorra ibaiaren ibai-ibilguak aldatzen zituena, ibilguak, uholde-lautadak eta meandroa okupatuz, merkataritza-erabilerei lekua emateko.

2000. urtean akordioa lortu ondoren, hipermerkatua El Boulevardera lekualdatu zen, okupaziorik gabeko lurzatia hirugarren sektoreko erabilera izatetik logistiko-industrial izatera pasatzeko hirigintza-aldaketa baten truke. Lekualdaketa egin zen, baina hirigintza-aldaketa ez. Kooperatibak hainbat proposamen egin zituen orduan, bizitegi-erabilerara aldatzea barne, baina baztertu egin zen. Azkenik, Eroskik auzitegietara jo zuen Udala 2000ko hasierako akordioa betetzera behartzeko, eta epaitegiek arrazoia eman zioten.

Udala saiatu zen industria- eta logistika-erabilerarako aldaketa bat izapidetzen, baina 2009ko aurkako bi txostenek eragotzi zioten, bata Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Batzordearena eta bestea URA Uraren Euskal Agentziarena. Lehenengoak hau zioen: «Gasteizko Udalak HAPOren Berrikuspena edo HAPOren Aldaketa erabiliko du haren eraikigarritasun haztatua beste eremu batera transferitzeko, lurralde hori deliberatzeko eta Zadorra ibaiaren zati hori lehengoratzeko». URAren aurkako txostenak, berriz, honako hau justifikatzen zuen: «Kalteak areagotzea ekarriko zuten [...] eta husteko ahalmena nabarmen murriztuko zuten; gainera, Gasteizko udalerrian uholde-arriskua murrizteko etorkizuneko jarduketak hipotekatuko zituzten».

Aurretik, 2004. urtean, Plangintza Hidrologikoaren Bulegoak ohartarazi zuen «egindako proposamena (proposatutako antolamendu-aldaketa) ez dela egokia, egungo uholde-arriskua larriagotuko lukeelako eta, gainera, etorkizuneko arriskua ekarriko lukeelako kontrako ertzean dagoen industria- eta bizitegi-eremurako». Eta honela jarraitzen du txostenak: «Interes handiko alternatiba bat da Astegietatik gertu dagoen Zadorra ibaiaren meandro zaharraren funtzionaltasun hidraulikoa berreskuratzea, eta, hala badagokio, etorkizunean Eroski lurzatiari erabilera bateragarri bat esleitzea sorreratik duen uholde-egoera naturalarekin, eta Astegietako biztanleriaren kalteberatasuna murriztea». Txosten hura Ana Oregi garai hartako Eusko Jaurlaritzako URAren zuzendariak sinatu zuen.

Bost urte geroago, 2009ko txostenean, URAk lurzatiaren etorkizuneko erabilera naturalarekin eta uholde-arriskuarekin bateragarriak aurreikusteko beharrean sakondu zuen.

Udal-gobernuaren erabakia izan zen Eroskirekin beste hitzarmen bat hitzartzea lursail horri buruz. Hitzarmen horrek honako puntu hauek jasotzen zituen: hirugarren sektoreko erabileraren kalifikazioa mantentzen zen lurzati osoan eta haren gehieneko eraikigarritasunean (15.000 metro koadro inguru); Eroskik 12.000 metro koadro lagatzen zizkion udalari bidearen ondoan; eta, eskualdatuz gero, kooperatibak lortutakoaren %15 ordaintzeko konpromisoa hartzen zuen, gutxienez 1,8 milioi euro ordainduta. Hitzarmen horrek hainbat alegazio jaso zituen, batez ere tokiko merkataritzako elkarteengandik. Udal gobernuak guztiak baztertu zituen.

Udalak bere burua defendatu zuen, esanez URAren txostenak ez zuela zalantzan jartzen indarrean zegoen erabilera, proposatutako antolamendu-aldaketa baizik. Nolanahi ere, alegazioei emandako erantzunetako batean honako hau onartu zuen: «Inola ere ez du behartzen eraikigarritasun kontsolidatua beste eremu batera transferitzera, baizik eta etorkizunerako gomendio gisa planteatzen da».